1931 yılında Erzincan’da doğan Cemalettin Seber ismi kimseye tanıdık gelmeyecektir ancak yapıtlarındaki imzası Cemal Süreya ismi hepimizin gönlünü titretecektir. Zira Cemal Süreya, 9 Ocak 1990 tarihinde hayatını kaybedene kadar sayısız şiir kaleme almıştır. Çağdaş Türk şiir akımı biçiminde tanımlanan İkinci Yeni hareketinin en kıymetli isimlerinden bir tanesi olarak ismini edebiyat tarihimize yazdırmıştır.
Cemal Süreya sırf bir şair değil, birebir vakitte muharrir ve tercümandır. Farklı tiplerde pek çok eser vermiş ve kırka yakın Fransızca yapıtı lisanımıza kazandırarak edebiyatımızın zenginleşmesini sağlamıştır. Elbette pek çok okuyucu onu öbür yapıtları ve çevirileriyle değil usta işi şiirleriyle tanıyor. Gelin Cemal Süreya imzalı en düzgün şiirlerden kimilerine yakından bakalım ve ustanın büyülü kalemi ile bir seyahate çıkalım.
En etkileyici Cemal Süreya şiirleri:
Biliyorum Sana Giden
Aşk…
Üvercinka
Sevgilim Ben Artık
Güzelleme
İki Kalp
Yakın…
Sayım
Roman Okudum Seni Düşündüm
Yazmam Daha Aşk Şiiri
Sen vefatım kalımım: Biliyorum Sana Giden
Biliyorum sana giden yollar kapalı
Üstelik sen de hiç bir vakit sevmedin beni
Ne kadar yakından ve ortada uçurum;
Beşerler, meskenler, ortamızda duvarlar üzere
Uyandım uyandım, daima seni düşündüm
Yalnız seni, yalnız senin gözlerini
Sen Bayan Nihayet, sen vefatım kalımım
Ben artık adam olmam bu kaygıya düşeli
Şimdilerde bir köpek üzere koşuyorum ordan oraya
Yoksa gururlu bir şahısım aslında, inan ki
Anımsamıyorum yarı dolu bir bardaktan su içtiğimi
Ve içim götürmez kenarından kesilmiş ekmeği
Kaç sefer sana uzaktan baktım 5.45 vapurunda;
Hangi şarkıyı duysam, bizimçin söylenmiş güya
Tek taraflı aşk kişiyi nasıl aptallaştırıyor
Nasıl unutmuşum senin bir diğerini sevdiğini
Çocukça ve seni üzen teşebbüslerim oldu;
Bağışla bir daha tekrarlanmaz hiçbiri
Rastlaşmamak için elimden geleni yaparım
Bu bu türlü pek de kolay değil gerçi…
Alışırım seni yalnız düşlerde okşamaya;
Bunun verdiği memnunluk da az değil ki
Çıkar giderim bu kentten daha olmazsa,
Sensizliğin bir ismi olur, bir manası olur tahminen
İnan muhakkak etmem, seni hiç rahatsız etmem,
Son isteğimi de söyleyebilirim artık:
Bir geceyarısı yazıyorum bu mektubu
Yalvarırım onu okuma çarşamba günleri
İkiye bölünecek üzere bir gökyüzü: Aşk…
Artık sen kalkıp gidiyorsun. Git.
Gözlerin durur mu onlar da gidiyorlar. Gitsinler.
Halbuki ben senin gözlerinsiz edemem bilirsin
Meğer Allah bilir bugün düzgün uyanmıştık
Sevgiyeydi birinci açılışı gözlerimizin sadece onaydı
Bir kuş konmuş parmaklarıma uzun uzun ötmüştü
Bir sevişmek gelmiş bir daha gitmemişti
Yoktu dünlerde evvelsi günlerdeki yoksulluğumuz
Güya hiç olmamıştı
Meğer kalbim işte şuracıkta çarpıyordu
Şurda senin gözlerindeki bakımsız mavi, hoş laflı İstanbullar
Şurda da etin çoğalıyordu dokundukça lafların dünyaların
O denli düzeltici o denli yerine getiriciydi sevmek
Ki Karaköy köprüsüne yağmur yağarken
Bıraksalar gökyüzü kendini ikiye bölecekti
Zira iki bireydik
Halbuki bir bardak su yetiyordu saçlarını ıslatmaya
Bir dilim ekmeğin bir iki zeytinin başınaydı doymamız
Seni bir kez öpsem ikinin hatırı kalıyordu
İki kez öpeyim desem üçün boynu bükük
Yüzünün bitip bedeninin başladığı yerde
Göğüslerin vardı göğüslerin kahramandı sonra
Sonrası güzellik hoşluk.
Afrika hariç değil: Üvercinka
Böylelikle bir kez daha boynunlayız sayılı yerlerinden
En uzun boynun bu senin dayanmaya ya da umudu kesmemeye
Lâleli’den dünyaya gerçek giden bir tramvaydayız
Birden nasıl oluyor sen yüreğimi elliyorsun
Ancak nasıl oluyor sen yüreğimi eller ellemez
Sevişmek bir kez daha yürürlüğe giriyor
Bütün kara kesimlerinde
Afrika dahil
Aydınca düşünmeyi âlâ biliyorsun eksik olma
Yatakta yatmayı bildiğin kadar
Sayın Allaha kalırsa seninle yatmak günah, daha neler
Boşunaymış üzere bu kadar uzaması saçlarının
Ben bu türlü canlı saç görmedim ömrümde
Her telinin içinde farklı bir kalp çarpıyor
Bütün kara modülleri için
Afrika dahil
Senin bir havan var beni asıl saran o
Onunla daha bir kıymete biniyor soluk almak
Sabahları acıktığı için haklı
Gününü kurtardı diye hoş
Birçok çiçek isimleri üzere hoş
En tanınmış kırmızılarla açan
Bütün kara kesimlerinde
Afrika dahil
Birlikte mısralar düşürüyoruz ancak düzgün fakat berbat
Boynun diyorum boynunu benim kadar kimse değerlendiremez
Bir mısra daha söylesek güya her şey düzelecek
İki adım daha atmıyoruz bizi tutuyorlar
Böylelikle bizi bir sefer daha tutup kurşuna diziyorlar
Aslında bizi her gün sabahtan akşama kadar kurşuna diziyorlar
Bütün kara modüllerinde
Afrika dahil
Burda senin hamasetinden laf açmanın tam da sırası
Kalabalık caddelerde hürlüğün müziğine katılırkenki
Padişah üzere yürekti o, alımlı değme bayanda yok
Aklıma kadeh tutuşların geliyor
Çiçek Pasajında akşamüstleri
Asıl yoksulluk ondan sonra başlıyor
Bütün kara modüllerinde
Afrika hariç değil
Günışığı dadanan pencere: Sevgilim Ben Artık
Sevgilim ben artık büyük bir kentte seni düşünmekteyim
Elimde uçuk mavi bir kalem cebimde iki paket sigara
Hayatımız geçiyor gözlerimin önünden
Çıkıp gitmelerimiz, su içmelerimiz, öpüştüklerimiz
“Ağlarım aklıma geldikçe gülüştüklerimiz”.
Çiçekler, çiçekler, su verdim bu sabah çiçeklere
O gülün yüzü gülmüyor sensiz
O köklensin diye pencerede suya koyduğun devetabanı
Tamamıyla hüzünlü bu günlerde
Gür ve çoşkun bir günışığı dadanmış pencereye
Masada tabaklar neşesiz
Koridor ıssız
Banyoda havlular yalnız
Mutfak dersen – derbeder ve pis
Çiti orda duruyor, ekmek kutusu boş
Vantilatör soluksuz
Halılar tozlu
Giysilerim gardropda ve şurda burda
Memo’nun oyuncak sepeti uykularda
Mavi gece lambası hevessiz
Kapı diyor ki açın beni kapayın beni
Perdeler gömlek değiştiren yılanlar üzere
Radyo desen sessiz
Tabure sandalyelerden çekiniyor
Küçük oda karanlık ve ıssız
Her şey seni bekliyor her şey gelmeni
İçeri girmeni
Senin elinin değmesini
Gözünün dokunmasını
Ve her şey tekrarlıyor
Seni kaç sevdiğimi
Yavaşça bir öpüş: Güzelleme
Bak bunlar ellerin senin bunlar ayakların
Bunlar o kadar hoş ki artık o kadar olur
Bunlar da saçların işte akşamdan çözülü
Bak bu sensin çocuğum enine uzunluğuna
Bu da yatak olduğuna nazaran altımızdaki
Sabahlara kadar koynumda yatmışsın
Bak bende palavra yok vallahi billahi
Sen o kadar güzelsin ki artık o kadar olur
İşe bak sen gözlerin de burda
Gözlerinin ucu da burda yaşamaya alışık
Âlâ ki burda yoksa ben ne yapardım
Bak çocuğum kolların işte çıplak işte
Bak saklısı gizlisi kalmadı günümüzün
Gözlerin sabahın sekizinde bana açık
Ne günah işlediysek yarı yarıya
Sen asıl bunlara bak bunlar dudakların
Bunların konuşması olur öpülmesi olur
Seni yavaşça öpmüştüm birinci öptüğümde
Vapurdaydık vapur kıyıya gidiyordu
Üç kulaç öteden İstanbul gidiyordu
Uzanmış seni yavaşça öpmüştüm
Çabucak yanımızdan balıklar gidiyordu.
Bir şeyin provası üzere: İki Kalp
İki kalp ortasında en kısa yol:
Birbirine uzanmış ve vakit zaman
Lakin parmak uçlarıyla değebilen
İki kol.
Merdivenlerin oraya koşuyorum,
Beklemek gövde gösterisi vaktin;
Çok erken gelmişim seni bulamıyorum,
Bir şeyin provası yapılıyor güya.
Kuşlar toplanmışlar göçüyorlar
Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.
Unutulacak üzere değil: Yakın…
Güzelsin sevgilim,
Ancak çok yakından!
Öptüm ve öptüm: Sayım
Ayışığında oturduk
Bileğinden öptüm seni
Sonra ayakta öptüm
Dudağından öptüm seni
Kapı aralığında öptüm
Soluğundan öptüm seni
Bahçede çocuklar vardı
Çocuğundan öptüm seni
Meskenime götürdüm yatağımda
Kasığından öptüm seni
Öbür konutlarda karşılaştık
İliğinden öptüm seni
En sonunda caddelere çıkardım
Kaynağından öptüm seni
Korkarak ayrılmak: Roman Okudum Seni Düşündüm
Bende tarçın sende ıhlamur kokusu
Yürürüz başşehrin sokaklarında
Bir ırmak şu tutuk konuşan cumartesi
Üstünde iki yonga: Çarşamba, bir de cuma
Ayrılık lafları etme sevgilim
Önümüz Temmuz önümüz Ağustos nasıl olsa
Kolkola yürüyoruz tek tük öpüşüyoruz
Sonra ayrılıyoruz korkuyoruz da
Kimi vakit neden kalabalığın içinde duruyoruz da
Kimi vakit bir köşe arıyoruz en sapa
İşimiz mi yok, şu Akay’a sapalım istersen
İstersen garson girelim ilkyazın gazinosuna
Börekçi! diye bağır istersen şurda
Kısmet çıkar -sanırım- Emek’te oturan kıza
Abiler! Abiler! diye bir şey satayım ben
Mendilim kalmamış kağıt peçete yok mu çantanda?
Üç peseta üzere bir paraya dondurma yemiştim
Madrid’te yemiştim, ve çatılardan kanguru akıyordu
Londra’da
Seversin mi beni, yanlışsız söyle fakat? – Sigara?
Ne eflatun etin var, yanarca mı yanarca
İnan Selimiye’nin minareleri üzeresin
Her seferinde öteki yoldan çıkılır nirvanaya
Yazdı lakin: Yazmam Daha Aşk Şiiri
Oydu bir bakışta tanıdım onu
Kuşlar bakımından uçarı
Çocuk tavrıyla beklenmedik
Uzatmış ay aydınlık karanlığıma
Nerden uzatmışsa tenha boynunu
Dünyanın en hoş bayanı oydu
Saçlarını tarasa baştan başa rumeli
Otursa fakat hiç oturmaz ki
Kan bayanı rüzgardı atların
Daima andım ne yaşanır olduğunu
En çok neresi mi ağzıydı şüphesiz
Bütün duyarlıklara ayarlı
Öpüşlerin türlüsünden elhamra
Sınırsız denizinde çarşafların
Bir masraf bir gelirdi işlek ağzı
Ah artık benim gözlerim
Bir ağlamaktı tutturmuş gidiyor
Bir bayan gömleği üstümde
Günün maviliği ondan
Gecenin horozu ondan
Modernist Türk şiir akımı İkinci Yeni’nin en değerli isimlerinden olan Cemal Süreya imzalı en etkileyici şiirlerden kimilerini listeledik. Elbette bu liste çok daha uzun olabilirdi. Listemizde olmasını istediğiniz ve favori Cemal Süreya şiirinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
