YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı) geçtiğimiz günlerde açıklandı. Sonuçlarını gören öğrencilerin beklediği tercih dönemi de geldi çattı. 5 Ağustos’a kadar sürecek tercih devri bugün başladı.
Ailelerin fikirleri, öğrencilerin yapmak istedikleri meslek, okumak istedikleri üniversite yahut kent üzere pek çok faktör, bu devri gerilimli bir hale getirebiliyor. İşte biz de bu süreçte hem aileler hem de öğrenciler nelere dikkat etmeli, Psikolojik Danışman Gamze Sadeer Şen’e sorduk.
Üniversiteye başlamak, her öğrenci için yeni bir heyecan. Lakin tercih devirleri hem öğrenciler hem de aileleri için gerilimli geçebiliyor. Bunun sebepleri nelerdir?
Tercih periyodu, öğrenciler için birçok mana taşıyor. Yeterli bir gelecek gayesiyle uygun bir üniversite ve gerçek bir kısım seçme kanısı, seçilecek üniversite ve kısımla birlikte gelecek 4-5 yıl boyunca yaşanacak kent ve yapılacak mesleğin belirlenmesi tercih devrinin kıymetini ve öğrenci üzerindeki baskıyı artırıyor. Bilhassa son periyotlarda öğrenci ve ailelerin hayatında öncelikli bir noktada bulunan üniversiteye giriş imtihanının bu kadar hayati bir yer edinmesi korkuyu da beraberinde getirebiliyor.
‘Ailelerin tavrı, kolaylaştırıcı ya da zorlaştırıcı bir rol oynuyor’
Kaygının sebepleri ortasında kısım ve üniversite seçimi yanında farklı bir kente taşınma, aile ve öğrencinin isteklerinin uyuşmaması, aileden ayrılma durumu, yeni bir etrafa giriş üzere etmenler yer alıyor. Ayrıyeten, ailelerin tavrı da tercih sürecinde kolaylaştırıcı yahut zorlaştırıcı bir rol oynuyor. Ailelerin kendi hayallerini çocukları üzerinden gerçekleştirmek istemeleri, çocuklarına destekleyici olmaktan çok yönlendirici bir formda yaklaşmaları, çocuklarının büyüdüğünü kabullenememeleri sebebiyle onlar için en uygun kararı kendilerinin verebileceğini düşünmeleri süreci zorlaştırıyor. Daha da değerlisi, bu türlü tavra sahip aileler çocuklarının ilgi, yetenek ve isteklerini göz arkası ederek yanlış tercih yapmalarına ve ileride okulu bırakmalarına kadar varabilecek sonuçlara sebep olabiliyor.
Peki öğrenciler ve aileler tercih periyodunda nelere dikkat etmeli?
Öğrencilerin tercih yaparken dikkat etmesi gereken kimi noktalar şu biçimde sıralanabilir:
1- Tercihler puana nazaran değil muvaffakiyet sıralaması dikkate alınarak yapılmalıdır. Zira her yıl imtihan puanlarına karşılık gelen sıralamalar değişebilmektedir.
2- Tercih edilecek kısım öğrencinin ilgi ve yeteneklerine nazaran belirlenmelidir. İlgi ve yetenekleri keşfetme konusunda danışmanlık hizmeti alınması süreci kolaylaştıracaktır.
3- Tercih listesi oluşturulurken öğrencinin puan ve sıralaması geride dahi olsa birinci tercihlerde hedeflenen üniversite ve kısımlara yer verilmelidir. Bununla birlikte tercih listesine, nasıl olsa gelmez niyeti ile sonradan ‘Keşke yazmasaydım’ denilebilecek üniversite yahut kısımlar eklenmemelidir.
4- Öğrenciler tercih yapmadan evvel bir tercih aralığı belirleyerek buna nazaran sıralama yapmalıdır. Bu tercih aralığı oluşturulurken muvaffakiyet sıralamasının yanında ulaşım, yurt imkânı, yerleşke özellikleri, üniversite tarafından sunulan aktifliklerin niteliği, meslek fırsatları, ekonomik durumun yeterliliği üzere kriterler de göz önünde bulundurulmalıdır.
5- Öğrenci kendi isteğine nazaran tercih yapmalı; tercihlere arkadaş etrafı yahut aileye nazaran karar verilmemelidir.
6- Üniversiteye yerleştikten sonra her şeyin biteceği gözüyle bakılmamalıdır. Tersine hangi üniversite ve kısım olursa olsun öğrenmeye devam etme amaçlanmalıdır. Gelecekte hayal edilen kurallarda çalışmak ve yaşamak için öğrencilerin bulundukları kısımda bir fark yaratmaları temeldir.
7- Öğrenciler tercih edecekleri kısmı seçerken neye ilgi duyduklarını, nerede daha verimli olabileceklerini ve o kısmın istihdam durumlarını değerlendirmelidir. Öğrencinin kendine nasıl bir işte, nasıl bir ortamda ve hangi saatlerde çalışmak istediğini sorarak tercihlerini buna yönelik belirlemesi kıymetlidir.
8- Mezuna kalmak yani imtihana tekrar hazırlanmaya karar vermek de bu sürecin bir modülüdür. Bu karar verilirken öncelikle bu yılki imtihanda hedeflenen puanın alınamamasının sebebi araştırılmalıdır. Öğrencinin hayatında büyük bir değişiklik, bir kayıp yahut öteki bir travmatik olay yaşanmış olabilir. İmtihan esnasındaki bir rahatsızlık yahut şanssızlık sebebiyle öğrenci performansını gösterememiş de olabilir. Bu türlü bir durumda, tekrar hazırlanmak yeterli bir yol olarak düşünülebilir. Buna karar verilirken öğrencinin kâfi çalışıp çalışmadığı ve sonraki yıl için çalışma motivasyonuna ya da bir hedefe sahip olup olmadığı değerlendirilmelidir.
Sonuç: ‘Neresi olursa olsun fikri bireye hayat uzunluğu mutsuzluk getirebilir’
Sonuç olarak öğrencinin ilgi ve yetenekleri, marifetleri, sosyo-ekonomik beklentileri, üniversiteye dair hayalleri ve istekleri tercih sürecinde en değerli kriterler olarak ele alınmalıdır. Neresi olursa olsun fikri bireye hayat uzunluğu mutsuzluk getirebilir. Bu nedenle kararsızlık yaşayan öğrencilerin ilgili kurum ve ruhsal danışmanlardan uzman dayanağı alması epey kıymetlidir.
Bu içeriğimiz de hem üniversite öğrencileri hem de aileler için stresli olabilen tercih periyodunda nelere dikkat edilmesi gerektiğini Ruhsal Danışman Gamze Sadeer Şen’den dinledik. Tüm öğrencilerimize tercih süreci ve eğitim hayatları boyunca başarılar dileriz.
