Diyelim ki yolda yürüyorsunuz. Başınıza bir binadan kopan beton kesimi, pencere yahut bir saksı düşebilir. Sonuçta her yer yüksek binalarla dolu. Pekala uzaydan düşen bir uydu kesiminin sizi yaralama mümkünlüğünü hiç düşünmüş müydünüz? Şayet düşünmediyseniz, bilim insanları bunu sizin yerinize düşündü. Uzmanlar, uzaydan düşen bir “hurda“nın bir insanı yaralama mümkünlüğünü hesapladı. Pekala ne oldu da bu türlü bir fikre kapıldılar?
İnsanlık, uzayla ilgili çalışmalarına her gün bir yenisini daha ekliyor. Artık Dünya’nın etrafı, kimileri kullanılan kimileri ise kullanılmayan uydularla dolu. Ayrıyeten uzaya gönderilen roketlerden kopan modüller ve öbür uzay gereçleri de mevcut. İşte bunlar, uzay çöpü olarak isimlendiriliyor ve uzmanlara nazaran dikkat edilmezse, önümüzdeki 10 yıl içerisinde insanların uzay çöpleri nedeniyle yaralanmaları işten bile değil.
Yüzde 10 ihtimalle başınıza bir roket modülü düşebilir!
Uzmanlar, geçtiğimiz 30 yıllık süreçteki roket datalarını matematiksel olarak incelediler. Geniş kapsamlı araştırma, uyduların rotası, ne kadar çöp oluşturmuş olacağı ve nereye düşeceği üzere konuları da içeriyordu. İncelemeler sonucunda, önümüzdeki 10 yıl içerisinde en az 1 kişinin uzay çöpü nedeniyle yaralanma yahut ölme mümkünlüğünün yüzde 10 olduğu anlaşıldı. Bugüne dek pek de önemsenmeyen mümkünlük, ilerleyen devirlerde tahlil arayışına girilmesine yol açabilir üzere görünüyor. Çünkü uzay çöpleri artmaya devam ettikçe, bu çöplerin yeryüzüne düşme mümkünlüğü da artacak.
Peki Türkiye’ye uzay çöpü düşer ve birini hayattan koparır mı?
Yapılan araştırma kapsamında, uzay çöplerinin nereye düşeceği üzerinde de duruldu. Uzmanlar, Endonezya’daki Jakarta, Bangladeş’teki Dakka yahut Nijerya’daki Lagos’un, risk altında olduğunu tespit ettiler. Aslında burada tam manasıyla ulaşılmış bir sonuç yok. Matematiksel hesaba nazaran bahsi geçen yerlere uzay çöpü düşme mümkünlüğü, New York, Pekin yahut Moskova üzere yerlere uzay çöpü düşme olasılığından üç kat fazla.
Uzay çöpüne karşı neler yapılabilir?
Aslına bakacak olursak uzay çöpleriyle ilgili kimi çalışmalar var. Lakin bunlar çok kıymetli teknolojiler ve bu yüzden pek de önemsenmiyor. Uzmanların tahlil tekliflerine baktığımızda, uydu yörüngelerinin değiştirilmesi ve düşecekleri yerlerin yerleşim yerlerinden uzak tutulması ile hükümetlerin birlikte çalışması üzere konular yer alıyor. Ayrıyeten uzmanlara nazaran SpaceX’inki üzere yeniden kullanılabilir roketler de uzay çöpleri ile çabada tesirli bir usul olabilir…
