Şarkı söylemek muazzam bir yetenek. Tüm yetenekler üzere üzerinde durulması, saatlerce çalışılması ve teknik istikametlerden de geliştirilmesi lazım. Müzik söyleme tekniği denilince pek çoğumuzun aklına baş sesi ve göğüs sesi gelecektir. Hakikat, bunlar en sık kullanılan vokal teknikleri ortasındadır ancak falsetto isimli bir teknik var ki hem söyleyenin ustalığını ortaya koyuyor hem de bu teknikle söylenen şarkıyı dinleyenlerin gönlünü fethediyor.
Eğer dinlemek dışında müzikle pek ilginlenmiyorsanız falsetto nedir daha evvel duymamış olabilirsiniz lakin emin olun bu teknik ile söylenmiş bir şarkıyı kesinlikle duymuş ve mest olmuşsunuzdur. Bayanlar tarafından da kullanılsa bile asıl olarak erkek vokallerin çok daha yüksek notalara çıkmak için kullandığı bir müzik söyleme tekniği olan falsetto nedir yakından bakalım ve falsetto ile baş sesi ortasındaki farkı görelim.
İçindekiler
Öncelikle; göğüs sesi ve baş sesi nedir?
Falsetto tekniği tüm bu müzik söyleme tekniklerinin farklı bir karışımı olduğu için öncelikle göğüs sesi ve baş sesi kavramlarından biraz bahsetmek gerekiyor. Göğüs sesi demek, bir vokalin düşebileceği en düşük nota aralığı demektir. Baş sesi ise bir vokalin çıkabileceği en yüksek nota aralığı manasına gelir.
Bir vokalin göğüs sesi kalındır, baş sesi ise incedir. Bir vokal olmasa bile herkes sırf müzik söylerken değil, konuşurken bile göğüs sesi ya da baş sesi kullanmaktadır. Tanımlarından da anlaşılacağı üzere bu iki müzik söyleme tekniği, vokalin olağan sesinin çıkabileceği ve düşebileceği en düşük ve en yüksek nota aralığını verir. Falsetto ise sonları aşmak demektir.
Göğüs sesi ve baş sesi ne işe fayda?
Kadın vokallerin ve erkek vokallerin kendilerine özel ses tipleri vardır. Erkek sesler bas, bariton, tenor; bayan sesler alto, mezzo, soprano olarak isimlendirilir. Yani bayanın ve erkeğin doğal yapıları gereği ses çeşitleri makuldür. Göğüs sesi ve baş sesi, vokallerin çıkabilecekleri ve düşebilecekleri nota aralıklarında en kaliteli sesleri çıkarması için kullanılır.
Benzersiz bir müzik söyleme tekniği: falsetto nedir?
Kadın vokaller tarafından da kullanılıyor olan falsetto, genel olarak erkek vokallerin kadın vokallerin çıkabildiği kadar yüksek notalara çıkması için kullandığı bir müzik söyleme tekniğidir. Flüt sesine benzetilir. Bir vokalin ıslık çalmasından bir evvelki ses aralığı olarak tanım edilir. Yani falsetto son derece yüksek ve birebir vakitte ince bir ses çıkarılan müzik söyleme tekniğidir.
Falsetto ne işe fayda?
Biraz geçmişe gidelim ve müziklerin sırf sahnelerde söylenen operalardan oluştuğu periyoda bir göz atalım. Opera üzere sanat tiplerinde kadın ve erkeklerin söyleyecekleri nota aralıkları muhakkaktır ve müziğe nazaran bu halde söylenir. Lakin bayan vokal olmadığı durumlarda onların nota aralıklarına çıkabilmek için erkek vokallerin kullanılması için falsetto tekniği geliştirilmiştir.
Falsetto mecburilik nedeniyle ortaya çıkmış bir müzik söyleme tekniği olsa da 1950’li yıllarda durum büsbütün değişti. Çünkü müzik artık apayrı bir noktaya gelmişti ve vokaller, deneysel çalışmalar yapabiliyorlardı. Bu periyotta pek çok kıymetli erkek müzikçinin bazen tamamı, bazen bir kısmı falsetto tekniği ile söylenmiş sayısız müziği yayınlandı. O günlerden sonra artık falsetto, yetenekli bayan ve erkek vokallerin müziklerini eşsiz hale getirdiği değerli bir teknik oldu.
Falsetto ile baş sesinin farkı nedir?
Kafa sesi, bir vokalin doğal olarak çıkabileceği en yüksek nota aralığını belirtir. Yani yetenekli ve tıpkı vakitte âlâ eğitimli bir vokal baş sesini pek başarılı bir formda çıkarabilir. Falsetto ise bu hududu aşmak manasına gelir. Yetenekli ve hatta yeterli bir eğitimli bir vokal bile şayet bu müzik söyleme tekniği üzerinde özel çalışmalar yapmadıysa kolay kolay falsetto bir ses çıkaramaz.
Bir vokalin baş sesi ve göğüs sesi ile esasen söylediği her müzikte karşılaşıyoruz. Zira hiçbir müzik tek bir nota aralığında söylenmez. Yüksek çıkışlar ve düşük inişler vardır. Şarkıyı hoş yapan da budur. Lakin falsetto için özel bir efor gerekir. Çoğu vakit bir vokal, bilhassa erkek bir vokal falsetto tekniği ile müzik söylemeye başladığı vakit dinleyenlerin tüyleri diken diken olacaktır.
Hangi ses tekniği daha uygun?
Maalesef bu türlü bir kıyaslama yapmak mümkün değil. Çünkü vokal var, müzik var. Bazı vokallerin zahmetsizce çıkardıkları göğüs sesi ve baş sesi o kadar etkileyicidir ki rastgele bir şey yapmasına gerek kalmaz. Birebir halde kimi müzikler da kim tarafından nasıl söylenirse söylensin dinleyenleri etkilediği için vokalin uyguladığı en özel teknikler bile değerini yitirir.
Bas, bariton ya da tenor olan bir erkek vokal yahut alto, mezzo ya da soprano olan bir bayan vokal bir anda falsetto tekniği ile müzik söylemeye başlarsa bambaşka bir atmosfer yakalayabilirler. Baştan sona falsetto tekniği ile söylenen müzikler bile vardır. Bazen de olağan giden bir müzikte, vokal apansız falsetto tekniği ile söylemeye başlar ve işte o vakit değişik bir düzeyden kelam edebiliriz.
Yani bir müzik söyleme tekniğini uygun ya da berbat yapan şeyler büsbütün vokale ve müziğe bağlıdır. Özellikle günümüzde pek çok rock müzikçisi, rock müziğin alıştığımız sonlarını aşmak ismine falsetto tekniğini kullanırlar. Şayet daha evvel falsetto tekniğini kullanmamış bir vokalin bir anda bu halde söylediğini duyarsanız dikkatli dinleyin. Zira detone olan vokallerin sesi ile falsetto birbirine hayli benzemektedir.
Falsetto tekniği nasıl uygulanır?
Konunun uzmanlarına ve müzik eğitmenlerine nazaran falsetto müzik söyleme tekniğini uygulamak için vokallerin sesinin akciğerlerden gelen havaya direnebileceği üç mod vardır; sıkıştırma, nefes alma ve akış. Bunlardan her biri değişik sesler çıkarır ve bir vokal, hangi modda falsetto yapacağını kendisi belirler. Derin bir nefes aldıktan sonra ses tellerinizi denetim ederek hangi modda falsetto tekniğini uygulayabildiğinizi kendiniz bulmalısınız.
Vokallerin alıştığımızdan çok daha farklı bir nota aralığında sesler çıkarmasını sağlayan bir müzik söyleme tekniği olan falsetto nedir, ne işe fayda gibi merak edilen soruları yanıtlayarak baş sesi ile falsetto ortasındaki temel farklardan bahsettik. Falsetto denemeleri yaparken dikkatli olmalısınız zira bu tekniğe alışık olmayan kaslarda hasara neden olabilirsiniz. Bahis hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
