Alışılagelmiş çöl imajında beşerler yalnızca kilometrelerce uzanan kum bir zemin düşünür. Kum fırtınaları ve kumdan doruklarla insanı karşı karşıya bırakan bu ortamın aslında çok sayıda canlıya konut sahipliği yaptığını ise pek çok kişinin göz arkası ettiğini görürüz. Bu bağlamda sonu görünmeyen bu yerlere gittiğinizde yalnız olmayacağınızı bilmenizde yarar var.
Akrep, yılan, tilki üzere belgesellerden alışık olduğumuz canlıları kenara koyalım. Artık onlardan çok daha tatlı olan lakin tehlikeli olma konusunda bir adım bile gerilerinde kalmayan Türkistan kum kedisine göz atacağız. Kelam konusu cinsin, bildiğimiz kedilerden farklı olan birçok özelliği bulunuyor.
Arap kum kedisi üzere farklı isimlerle de bilinen bu kedicik, sert koşullara karşı sağlam:
Sahra Çölü, Arap Yarımadası ve Orta Asya etraflarında yaşayan bu çeşit, kelam konusu yerlerin ekstrem soğuk ve sıcaklarına karşı epey güçlü. Sabah saatlerinde Güneş, çölü kavururken kumları da hâliyle dayanılmaz derecede ısıtıyor.
Kum kedisinin patilerinin altında yer alan tüyler ise patinin direkt sıcak kumla temas etmesini önleyerek rahat hareket etmesini sağlıyor. Bu tüyler, tıpkı vakitte gerisinde iz bırakmasının da önüne geçerek takip edilmesini zorlaştırıyor.
Akşam saatlerinde gelen dondurucu soğuk da onları alt edemiyor:
Bu durumda da sahip oldukları kalın kürk sayesinde sıcak kalabiliyorlar. Bilhassa de ava akşam çıktıkları için bu hayli kritik bir özellik.
Sabah saatlerinde genelde Güneş’in batmasını beklerler. Akşam olduğunda ise ava çıkarlar:
Çöl, orman üzere adım attığınız her yerden karşınıza canlı çıkarabilecek potansiyelde bir yer değil. Bu sebeple vakit zaman yalnızca av bulabilmek için kilometrelerce dolaşmaları gerekebiliyor. Birebir durum çiftleşme periyotlarında eş bulmak istediklerinde de geçerli oluyor.
Bu üzere durumlarda başlarına nazaran hayli büyük görünen kulakları yardıma koşuyor:
Kum kedisinin en büyük artısının bu kulaklar olduğunu söyleyebiliriz. Çöl için hayli fonksiyonel olan kelam konusu kulaklar, en ufak bir hareketi bile uzaklardan sezebiliyor. Bu bağlamda bir böcek de olsa kemirgen de olsa avlarının ne tarafta olduğunu anlayabiliyorlar. Mevzu tehditlere geldiğinde ise bu kulaklar, birebir fonksiyonla hami rol oynamış oluyorlar.
Bazı avlarında, kendisinde olduğu üzere gelişmiş duyma yetileri bulunsa da kum kedisinin yere yakın hareket etmesi, avını kovalamaktansa onu en beklemediği anda yakalaması ve inanılmaz derecede sabırlı hareket etmesi, kendisini avından üstün kılıyor.
Alıştığımız kedilerden daha küçük olan bu tıp, zehirli yılan bile avlıyor:
Kum kedilerinin avları ortasında küçük kemirgenler, böcekler, örümcekler ve yılanlar bulunuyor.
Ev kedisine benzeyen kum kedisi, çöl ortamında susuz kalmıyor mu?
Kalıyor elbette. Ama alıştığımız ev kedilerinin aksine bu cinsin günlerce, hatta haftalarca susuz kalabildiği biliniyor. Gereksinimi olan nemi ise avlarından elde ediyor.
Üreme periyotları, saydığımız bölgelerin hangisinde olduklarına nazaran değişiyor:
Bu müddetlerde eş bulmak için köpek havlamasına benzeyen fakat tam da o denli tanımlanamayan sesler çıkardıkları gözlemlendi. 60 ile 67 gün ortasında bir gebelik müddeti bulunan bu cins, genelde üç yavru doğuruyor. Ortaya çıkan yavruların yetişkinliğe erişmesi ise yalnızca 6 ay sürüyor. Daha sonra ise bağımsız oluyorlar.
Düşüncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: Smithsonian’s National Zoo, Animalogic, Utah’s Hogle Zoo
