Birbirinden çok uzakta olmalarına karşın, ilginç bir biçimde bu iki ülkenin isimleri çok emsal. Bu nedenle sık sık karıştırılabiliyorlar.
Benzerliğin nedenini anlamak için bu isimlerin kökenine inerek etimolojinin nimetlerinden faydalanmak gerekiyor. İşte bu benzerliğin muhtemel sebebi:
İlk olarak Avusturya isminin nereden geldiğine bakalım:
Ülkenin tarihi MS 996 yılına kadar masraf lakin isminin tarihi çok daha eskiye dayanır. Orta Çağ Latincesinde Marchia Austriaca “doğu sınırı” manasına gelir. Avusturya bize nazaran batıdadır fakat Almanya’ya nazaran doğudadır.
Eski Yüksek Almanca, Latin köklerini takip ettiği için bu bölgeden “Ostarreich” olarak bahsedilmiştir:
Ostar: Doğu
Reich: Krallık
Ostarreich: Doğu Krallığı
Şarlman hanedanlığı esnasında kullanılan bu isim, çağdaş Almancada Österreich olarak kullanılmaktadır. “Öst” sözü pek çok ülkeye “Aust” olarak geçmiştir, söylem olarak da kolaylık sağlamıştır.
Gelelim Avustralya’ya… Pekala bu sözün kökeni ne olabilir?
15. ve 16. yüzyıllardan kalma haritalarda “Terra Australis Incognita” ismindeki bir kıtadan bahsedilir. Kaşifler, Dünya’nın güneyine ulaşmadan evvel burada bir toprak kütlesi olduğunu düşünmüştür.
Bu varsayımsal kıtaya verilen “Australis” ismi, Latincede “güney rüzgarı” manasına gelen “auster” sözünden türemiştir. Avusturya’ya ismini veren “öster(doğu)” sözüne benziyor lakin farklı sözlerdir.
1814 yılında kıtaya ulaşan kaşif Matthew Flinders, kıtanın isminin “Terra Australis” olarak kısaltılmasını sağlamıştır. Hollandalı kaşifler ise buraya “Yeni Hollanda” ismini vermek isteseler de başarılı olamamışlardır.
Hollandalı kaşif Richard Hackluyt’un bir yazışmasında kıtanın ismi bir imla yanlışı nedeniyle “Australia” olarak yazılınca bu yanılgılı isim resmi olarak benimsenmiş ve 1824 yılından beri “Avustralya” ismi kullanılır olmuştur.
Yine de bu iki ismin ortasında bir bağ olabilir.
Dilin evrimi binlerce yıl öncesine uzanır. MÖ 4500-MÖ 2500 yılları ortasında Avrupa ve Asya kıtalarında ortak bil lisan konuşulmaktaydı: Ön-Hint-Avrupa lisanı. Bu lisana dair yazılı bir ispat yoktur lakin lisanın tekrar kurulması için fonetikten yararlanılarak araştırmalar yapılmıştır.
Doğu Avrupa steplerinde doğan bu lisanda o denli bir söz vardır ki “parlamak”, “şafak” anlamlarına gelir ve Latince, Yunanca, Sanskritçe vb. birçok lisanda kullanılır: aus.
Bu söz yalnızca taraf maksadıyla da kullanılmış olabilir. Güneş doğudan doğduğu için “şafak”, “parlamak” manasına gelen “aus”un bu manada kullanılması mantıklı görünüyor. Hollandalı kaşifin, kıtaya giderken ekvatoru geçmesi gerekiyordu. Burada Güneş’in tesirini ağır bir biçimde hissettiği için “şafak” ve “parlamak” manasındaki “aus” sözünü güney istikametini anlatmak için kullanmış olabilir.
Hint-Avrupa lisan ailesinin alt ünitelerinden biri olan Germen dillerinde söz “doğu” ile, Latin lisanlarında ise “güney” ile ilişkilendirilmiştir.
Kaynaklar: 1, 2, 3
