Çocukların Zihinsel Gelişimini Artıran 13 Kutu Oyunu

Neredeyse her çocuk oyun oynamayı sever. Bu oyunlar geçmişte sokaklarda gazoz kapaklarıyla, bilyelerle ve bazen de diğer hiçbir şeye gerek duymaksızın oynanabilirken, bugün alterantifler ortasında oyun konsolları, tabletler, bilgisayarlar da katılmış durumda. Bir de çocuklarla birlikte oynanabilecek kutu oyunları var alışılmış ki. 

Kutu oyunlarının bir kısmı sadece cümbüş emelli olsa da, birtakım oyunlar hem çocukları eğlendirmeyi hem de bir şeyler öğrenmelerini sağlamayı mümkün kılıyor. Hazır okullar yeni açılmışken, genç dimağların bilime olan ilgisini canlandırmak için tercih edilebilecek, bilişsel, toplumsal ve psikomotor maharetleri geliştirici oyunlardan bir liste oluşturduk. 

Neredeyse tüm okullarda olan “Satranç”

Ülkemizdeki tahminen de en tanınan strateji ve zeka oyunu olan satranç, 8×8’lik bir oyun alanında, her iki tarafın da farklı özellikteki 16 taşını kullanarak rakibinin şahını devirmeye çalıştığı bir oyundur. Satranç oynamak çocukların planlama yapma, çoklu düşünme, tahlil yapma, farklı alternatifleri görme, dikkat, konsantrasyon, disiplin, gelişmiş bilişsel marifetler üzere açılardan gelişimini sağlar.

Türk kültüründen gelen “Mangala”

12 kuyu, 2 hazine ve 48 taşla oynanan oyunda başlangıçta her kuyuda 4 taş bulunur. Her oyuncu kendi hazinesinde taş biriktirmeye çalışır. Taşlar, alındığı kuyudan itibaren birer birer yandaki kuyulara aktarılır. Son taşı kendi kuyusuna koyabilen oyuncu, bir çeşit daha oynama hakkı kazanır. Taşlar rakibin kuyusuna kadar gidebilir. O kuyudaki taşları çift yaparsa oyuncu hepsini kendi kuyusuna koyar. Rakibin boş hanesine taş koyan ise hem o kuyudaki hem karşısındaki kuyudaki tüm taşları alır. Taşlarını bitiren rakibin de kalan tüm taşlarını alır. Planlama yapmayı, çoklu düşünebilmeyi, konsantrasyonu ve matematik yeteneğini geliştiren bir oyundur. 

Çin’den gelen biçim yapma oyunu “Tangram”

Pek çok oyun üzere antik Çin’de ortaya çıkan Tangram’da bir kare 7 modüle bölünür. Gaye bu kesimlerle formlar üretebilmektir. Bilhassa görselleştirme maharetleri kazandırmak, biçimleri sınıflandırmak, yer istikamet maharetini geliştirmek, matematik hünerini arttırmak üzere tesirleri vardır. 

Tangram’ın gelişmiş versiyonuna benzeyen “Tangramino”

Tangram’ın gelişmiş versiyonu diyebileceğimiz bu oyunda ise hedef, çeşitli geometrik yapı blokları ile 2 boyutlu yapılar oluşturmaktır. Bu yapıların farklı karmaşlıklık düzeyleri bulunur. Geometri bilgisini, benzetme yeteneğini, görsel maharetleri geliştiren bir kutu oyunudur.

Becerilerin vakte karşı yarıştırıldığı “Rubiks Race”

Karıştırıcıyı görmeyecek formda karıştırdıktan sonra ortaya koyduğumuz bu oyunda, iki oyuncu karşılıklı olarak önündeki kareleri karıştırıcıdaki sırayla dizmeye çalışır. Evvel tamamlayan kazanır. Süratli düşünmeyi gerektiren, el göz uyumu ve planlama yeteneğini geliştiren bir oyundur. 

Üç dakikada öğrenilip üç senede ustalaşılamayan “Abalone”

Oyunun hedefi, rakibin 6 topunu oyun alanından atmayı başarmaktır. Oyunda topları parmağımızla ittirerek ilerlememiz gerekir. Kısa müddette öğrenilebilen oyun, planlama yapma, analitik düşünme çoklu düşünme maharetini geliştirir. 

“Bana yedi modül verin dünyayı tahtadan yapayım” diyenlere: Blik Blok

Görev kartında gelen hali yapmak için 7 adet blok kullanılması gereken bu oyunda, halleri oluşturmak için farklı metotlar bulunmaktadır. Her vazife kartının gerisinde tahlil yolları da yer alır. Maksat ise çocukların hayal gücünü ve planlama yeteneklerini güçlendirmek, görsel maharetlerini arttırmaktır. Olağan ki bloklardan kartlarda olmayan biçimler yapmak da mümkün.

Geometrik yayılmacılığı öğreten “Triangle”

2 ila 4 ortasında oyuncuyla oynanabilen oyunda, her oyuncu kendi modüllerini uç uca değecek şekilde oyun alanına yerleştirmeye çalışır. Hedef hem mümkün olduğunca çok kesim yerleştirmek hem de rakiplerin hareket alanını kısıtlamaktır. Oyun sonunda en az kesim elinde kalan kazanmış olur. Kesim sayısı eşitse, üçgen modül sayısı daha az olan kazanmış olur. 

Durup durup oyun tahtasını çevirdiğimiz “Pentago”

Özellikle 8 yaş ve üzeri çocuklar için tavsiye edilen bu oyun, dikkat, konsantrasyon, analitik düşünme, geometrik algılama, görsel zeka becarilerini geliştirmek için birebir. İki kişinin karşılıklı oynadığı oyunda hedef, 5’li sıralar oluşturabilmektir. Oyuncular atılım yaptıktan sonra oyun tahtasının zıt çevrilmesi oyuna ek bir zorluk katmaktadır.

Son ana kadar rekabet sevenlere: Reversi

8×8 bir tahtada oynanan bu oyunda siyah ve beyaz taşlar vardır. Gaye rakibinizin taşlarını kendi renginize çevirmektir. Bu oyunda kazanan, son ana kadar pek muhakkak olmaz. Mantık yürütme ve çoklu düşünme yeteneğini geliştiren bir oyundur. 

Denge kurmanın zorluğunu gösteren “Equilibrio”

Çeşitli formlarla oynanan bir öbür yapı oyunu da Equilibrio. Bu oyunda yap bozlarımızı artık dikey olarak yapıp, devrilmelerine mani olmaya çalışıyoruz. Biçimler karmaşıklaştıkça istikrar sağlamak da zorlaşmaya başlıyor. El mahareti, dikkat ve yaratıcılık gerektiren eğlenceli bir oyundur.

Matematiğin birinci öğrenildiği oyunlardan: Otobüs Durağı

Özellikle küçük çocuklara sayı saymayı, toplama ve çıkarma kavramlarını öğretmek için tercih edilebilecek bir alternatif olan Otobüs Durağı, dört oyuncuya kadar oynanabiliyor. Çarkı çevirip yolcuları toplamaya gittiğimiz bu oyunda hedef ise en çok yolcuyu taşıyabilmek.

Planlama yaparken harita oluşturduğumuz “Carcassonne”

Bu ödüllü oyunda sırayla çektiğimiz kartları stratejik bir şekilde yerleştiriyor, üstlerine koyduğumuz ahşap adamlarımızla puan topluyoruz. En çok puan toplayan oyunu da kazanmış oluyor. Pek çok farklı senaryonun ortaya çıkabildiği bu oyun, her yaşta keyifle oynanabilecek bir strateji oyunu ve çoklu düşünme yeteneğini geliştiriyor.