Toplumumuzda, cimrilik davranışı gösteren kişilere çoklukla “kefenin cebi yok” diyerek vefatın bir gerçek olduğu hatırlatılır. Maksat, tutumluluktan öteye geçen şahsa, yanlış yolda olabileceğini hatırlatmaktır. Cimrilik, pek çok toplumda ayıplanan bir davranıştır. Gerçekten tavırlı olmak ile cimrilik ortasında bir hudut vardır.
Bugün sizlerle birlikte, resmî olarak dünyanın en cimri insanı ve yaşadığı periyotta dünyanın en varlıklı bayanı unvanına sahip olan Hetty Green’in öyküsüne değineceğiz.
Okumayı neredeyse iktisat gazetelerinde söktü
Henrietta Howland Robinson ya da kısaca Hetty, 1834 yılında Amerika’nın New Bedford kentinde dünyaya geldi. Edward ve Abby çiftinin iki çocuğundan biri olan Hetty, şimdi iki yaşında kardeşinin vefatıyla ailenin tek çocuğu pozisyonuna düştü.
Hetty, dünyaya gözlerini açtığı anda varlıklı bir aile ile tanışmıştı. Annesi, değerli bir balıkçı ailesinin tek kızıydı ve babası iktisat ile ilgileniyordu. Bir arada yaşadığı dedesinin, yaşlandığı için gözleri güzel görmüyor, iktisat ile ilgili haberleri 6 yaşındaki Hetty’e okutuyordu.
Hetty, 13 yaşına kadar o kadar çok iktisat ve finans ile ilgili dokümanlarla haşır neşir olmuştu ki bu durum ona ister istemez bir bilgi birikimi sağladı ve henüz 13 yaşındayken ailesinin muhasebe sorumluluğunu üstlendi.
Üst üste acı kayıplar, birebir vakitte yüklü miraslar…
Hetty, 26 yaşındayken annesini kaybetti. Varlıklı bir ailenin kızı olan anne Abby, kızı ve eşine de önemli bir miras bırakacaktı. Kayıtlara nazaran anne, yaklaşık 120 bin dolarlık bir miras bıraktı.
Abby’nin mirası ile hem baba hem de teyze, Hetty’nin yönlendirmeleri ile çeşitli yatırımlar yaptı ancak Hetty, 5 yıl içerisinde teyze ve babasını da kaybetti. Bu ikiliden Hetty’e yaklaşık 11 milyon dolarlık bir miras kaldı.
Akıllı adımlar, Hetty’i daha da varlıklı yaptı
Hetty, üstün finans yetenekleri ile 13 yaşından beridir muhasebe işleri ile ilgilenirken; 31 yaşında kendisine ilişkin çok büyük bir serveti de denetim ediyordu. Bir yandan değerli kuruluşlara ve yatırımcılara faizle kredi verirken, bir yandan da garanti olarak gördüğü işletmelere yatırımlar yaptı.
Evlilik mukavelesinin mimarı Hetty olabilir mi?
Hetty, Edward Green isminde varlıklı bir beyefendi ile tanışmıştı ancak evlilik için pek emin değildi. Edward ile evlenirse, servetine ziyan gelir miydi? Edward, Hetty’nin servetinin peşinde olabilir miydi? Tüm bu sorular Hetty’nin aklını kurcalarken; evliliğe karşın Edward’ın, Hetty’nin serveti üzerinde hak tez etmeyeceği konusunda resmî bir mukavele imzalamasının ardından Hetty ve Edward evlendi.
Hetty, tahminen de birinci ve son kere para harcadı
Aralarındaki mukaveleye karşın Hetty’nin içi rahat etmemiş olacak ki evliliklerinin 18. yılında Edward ve Hetty resmî olarak ayrıldı ancak bir arada yaşamaya devam ettiler.
Bu ayrılığın akabinde Edward’ın işleri pek yolunda gitmedi ve iflas etti. İflastan sonra bankaya ödemesi gereken 500 bin doları Hetty ödemiş olsa da; Hetty, Edward’ı iflastan dolayı asla affetmedi ve konutu terk etti.
Emlak vergisi ödememek için pansiyonlarda kalan bir milyoner mi?
Edward’dan ayrılan Hetty’nin, kendisi ve iki çocuğu için kalacak bir yer bulması gerekiyordu ama Hetty, vergi ödememek için bugüne kadar hiçbir gayrimenkul satın almamıştı. Kalacak bir yeri olmamasına karşın almaya da niyeti yoktu.
Hetty’e nazaran en mantıklı tahlil, ucuz bir pansiyon bulmaktı. Dünyanın sayılı zenginlerinden biriydi ancak ölene kadar ömrünü ucuz pansiyonlarda geçirdi.
Hetty’nin hayatı, varlık içinde yokluktan ibaret
Hetty’i gözünüzde ucuz pansiyonlarda yaşayan bir zengin olarak canlandırırsanız, çok büyük bir yanılgı etmiş olursunuz zira kendisinin daha pek çok tuhaf tercihleri var. Örneğin, ekseriyetle daha az leke tuttuğu için siyah giyinmeyi tercih eder. O kadar çok siyah giyinir ki, etrafı tarafından Wall Street Cadısı olarak anılır.
Devasa servetine karşın eski bir otomobil kullanır, en ucuz restoranlarda yemek yer, her yerde sıkı pazarlıklar yapar, asla marka eserler kullanmaz. Elhasıl Hetty, ne kadar az para harcarsa o kadar çok memnun olan bir insan.
Daha ucuz hastane araması yüzünden çocuğu bacağını kaybetti
Hetty, iki çocuğu ile bir arada pansiyonda yaşarken bir gün, oğlu bacağından yaralanır. Çocuğun hastanede tedavi görmesi gerekmektedir lakin Hetty, hastanelere para vermeye yanaşmaz. Hetty, fiyatsız sıhhat hizmeti veren hastanelere gitmek ister ancak kaldığı pansiyonun yakınlarındaki hastanelerin tamamı fiyatlıdır.
Biraz daha uzakta fiyatsız bir sıhhat merkezi bulurlar lakin iş işten geçmiş ve bacak kangren olmuştur. Hetty’nin fiyatsız hastane arayışı uğruna çocuğunun bacağı kesilir. Bu olaydan kısa bir müddet sonra Hetty’e fıtık teşhisi konar ancak ameliyat parası ödemek istemeyen Hetty, değnek kullanarak hayatına devam eder.
Adına yakışır bir ölüm
Ömrünü cimrilik ile geçiren dünyanın en varlıklı bayanı Hetty; 81 yaşındayken süt almak için gittiği bir markette, sütün değerli olmasından dolayı kasiyerle pazarlık yaparken tartışır. Bu tartışma esnasında kalp krizi geçirir ve ömrünü yitirir.
Ölümü ile birlikte iki çocuğuna toplamda 200 milyon dolarlık (günümüzde yaklaşık 6 milyar dolar) bir servet bıraktı. Her iki çocuğu ise, kendilerine kalan serveti ölmeden evvel hayır kurumları, okul ve kiliselere bağışladı.
Cimriliği ile Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi
Yaşadığı periyotta, dünyanın en varlıklı kadını unvanına sahip olan Hetty, dünyanın en cimri kadını olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na da girdi. Hetty hakkında yakın etrafı, Hetty’nin gereksinim sahibi ailelere maddi yardımda bulunduğunu lakin yapılan yardımın saklı tutulması gerektiğini düşündüğü için kimselere bahsetmediğini de açıkladı.
Hetty’nin sinemadaki hikâyeleri
Cimriliği ile nam salmış Hetty Green’i daha yakından tanımak isterseniz; 1931 üretimi The She-Wolf ve 1934 imali You Can’t Buy Everything’i izleyebilirsiniz.
Peki ya siz Hetty Green hakkında neler düşünüyorsunuz?
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 /
