Her fikir ve her niyet elbette çok pahalıdır. Gün içinde binlerce hatta on binlerce farklı fikir ve niyet ile daima olarak beynimizi çalıştırırız. Her fikir gerçek olmadığı üzere tıpkı vakitte yaratıcı fikir olarak da isimlendirilemez. Yaratıcı fikir bir süreçtir ve bu sürecin makul kademeleri vardır.
Bu kademeler hazırlık, kuluçka, doğuş ve geliştirme olarak sıralanır.
1. Hazırlık
Yaratıcı niyet çok âlâ bir hazırlık gerektirir. Zihin bu süreci yaparken tam manası ile hazır ve nazır olmalıdır. Bir bahis hakkında düşünmeye başlamadan evvel o mevzu hakkında kâfi bilgi ve birikime sahip olup olmadığımızı anlamamız gerekir. Bu basamakta husus ile ilgili gerekli araştırmalar yapılır. Hazırlık etabı denetimli ya da denetimsiz biçimde olabilir. İnsan daima olarak bilgi alan ve bu bilgiyi yorumlama yeteneğine sahip bir varlıktır. Fark etmeden ömrün içinde, seyahat ederken, sohbet ederken ya da uyurken bile aslında yaratıcı bir niyet sürecinin ön hazırlığını yapabilir.
2. Kuluçka
Aslında bu evre sürecin en pasif noktasıdır. Bilinenin bilakis yaratıcı fikir ve kanılar daima çalışarak gelişmez. Yaratıcılık biraz tembellik ister kelamının tam olarak bu kademeden ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Gerekli bilgi toplama süreci yapıldıktan sonra zihin bu bilgiler ile baş başa bırakılır. Edindiğimiz tüm bilgileri bir anda özümsememiz ve içselleştirmemiz çok zordur. O açıdan bir mühlet bu bilgiler zihnimizde olması gereken yerlerini alır ve bir sonraki yaratıcı üretim süreçleri için sırasını bekler.
Bu süreç aslında bir mevzuyu düşünmediğimizde bile beynimizin hala onunla art planda ilgilendiğinin ispatıdır. Bu açıdan bu noktayı şuur dışı süreç noktası olarak da isimlendirebiliriz.
3. Fikrin doğuşu
Sancılar çekildi, edinilebilecek tüm bilgiler edinildi ve gereğince beklendi. Artık doğum vakti. Evet beyin tüm gücü ve kapasitesi ile siz farkında olduğunuz anda ya da olmadığınızda daima olarak bu fikir için çalıştı. Artık eldeki bilgiler ışığında yeni fikirlerin doğma vakti. Kıvılcımlar çakar ve birden bireymiş üzere güya fikir ve tahliller zihinde beliriverir. Bu kademe evvelki kademelerin yalnızca sonucudur. Sonuç evresi en heyecanlı ve en keyifli vakitlerden biridir. Beyinde fırtınalar kopar ve algıladığı, anladığı kadarı ile sizlere birçok fikir ve tahlil önerisi getirir.
Fikrin doğuşu jetonun düşmesidir. Kuluçka sürecinin bittiğini buradaki zilin çalması ile anlar insan.
Birçok buluş birden teğe birilerinin aklına gelmiş üzere anlatılır. Örneğin Newton’un meşhur ağaçtan düşen elma öyküsü ya da Arşimet’in banyoda suyun kaldırma kuvvetini yalnızca bir ördeğin yüzmesine bağlaması üzere 🙂 Kıssa anlatıcıları insanlara keyifli gelen şeyleri anlatmakla mükellef olsalar da ne Newton ne de Arşimet buluşlarını yalnızca bir ağaç altında uyurken ya da banyo yaparken bulmadı.
İşte yaratıcı niyet dediğimiz sürecin kuluçka etabının tam olarak ispatı ve fikrin doğuşu bu iki bilim adamında net bir biçimde görülebilir. Ağaçtan düşen elma ya da suyun üzerinde yüzen oyuncak ördek bu basamağın bitişinin sesidir yalnızca. O sürece kadar iki bilim adamı da yüzlerce binlerce makale okumuş, onlarca deney yapmış ve senelerce bu fikir için emek vermiştir.
İşte günlük hayatta kolay kolay kullanabileceğiniz en tesirli 5 yaratıcı fikir tekniği!
1- Beyin fırtınası yapın
Fikir üretme evresinde en yaygın kullanılan ve yaratıcı fikirlerin farklı bakış açılarından beslendiği klasik ancak bir o kadar da tesirli bir prosedürdür. Beyin fırtınası size farklı bakış açılarını keşfetme bahtı verirken bir o kadar da toplumsal ve eğlenceli anlar yaşamanızı sağlar. Toplumsallık bilhassa bağlantı hünerlerini arttırdığı üzere beynin farklı düşünme ve kutunun dışında düşünme alışkanlığı kazanmasını sağlar.
Yeterli ve tesirli bir beyin fırtınası oturumu için katiyetle bir vakit sınırlaması kullanmalısınız. Vakit sınırlaması size kısa vakitte birçok fikir üretmeniz için gereken adrenalini sağlayacaktır. Bu oturumlarda iştirakçileri kümelere bölerek birebir gaye üzerinde farklı fikirler üretmelerini ve sonrasında müsabakalarını sağlarsanız işin içine oyunlaştırma ve müsabaka da katarak daha tesirli hale getirebilirsiniz.
2- Bilakis beyin fırtınası!
Yaratıcılık her vakit doğrusal çalışmaz. Aslında yaratıcı niyet dediğimiz kavramın en çok beslendiği nokta saçmalama lüksü ve zıt fikirlerin beynimizde tıpkı anda oluşabilmesidir. Bu noktada bir hedef üzerinde fikir üretirken üretilen fikirlerin tam karşıtı zıt olumsuz fikirler de üretmek yaratıcılığı hayli geliştirecektir. Hayli eğlenceli ve tesirli bir formül olduğunu şimdiden söylemeliyim
3- 5N 1K tekniği
Bu metotla, iştirakçiler bir sorun tabiri yahut misyonu belirler ve akabinde gazetecilikte sıklıkla kullanılan tanınan sorulardan bir denetim listesi oluşturur:
Kim, neden, ne, ne vakit, nerede ve nasıl?
Bu soruları yanıtlamak, iştirakçilerin kanılarına odaklanmasına ve ilgili tahliller üretmesine yardımcı olur.
Örneğin, yeni bir mutfak aleti satan bir takım, pazarlama stratejisini ve iletilerini geliştirmek için bu soru dizisini sorabilir. Gaye müşterilerinin gereksinimlerine yönelik pazarlama iletileri geliştirmek için aşağıdaki soruları ve karşılıklarını kullanabilirler:
• Gaye müşterilerimiz kimler?
• Bu müşteriler neden bu araca gereksinim duyuyor?
• Müşteriler bu aracı ne yapmak için kullanır?
• Müşteriler bu aracı nasıl kullanabilir?
4- Öyküyü tamamla
Katılımcılarınızdan en baştan başlayarak yarım kalmış bir dizi öykü yazmalarını isteyin. Sonrasında rastgele birini seçerek sırayla bu öyküyü birer cümle ile tamamlamalarını isteyin. Devamlılığın temel olduğu bu oyunda bir evvelki kişinin anlattığı bahis ile ilişkili lakin onlardan çok farklı hatta mümkünse uçuk bir gidişat ile öyküyü zenginleştirmelerini isteyin. Göreceksiniz ki çok eğlenceli ve bir o kadar varlıklı kıssalar çıkacak. Burada saçmalamaktan asla korkmayın. Saçmalama lüksü yaratıcı niyetin en kıymetli besin kaynağıdır! Tom ve David Kelley buna yaratıcı özgüven ismini verir. Yeri gelmişken bir kusursuz kitabı da sizlere önermek isterim.
5- Zihin haritalama
Zihin haritalama ile iştirakçiler bir beyaz tahta yahut kâğıt kesiminin ortasına bir sorun tabiri muharrirler. Akabinde, ilişkileri not etmek için ortalarında çizgiler çizerek sorun sözünü çevreleyen alana ilgili kavramları yahut tahlilleri eklerler. İştirakçiler, önerilen bu kavramlara yahut tahlillere nasıl ulaşmayı planladıklarını açıklayan öteki bir küme söz öbeği ekleyebilir ve bu katmanı yeniden bir evvelki katmanla ilişkilendirebilir. Bu fikir oluşturma aracı, bir fikirler ağını ve nasıl bağlandıklarını temsil ederek, iştirakçilerin fikirleri ortasındaki münasebetleri görselleştirmelerini sağlar.
