Uzayın en büyük gizemlerinden birisi olan karanlık unsur hakkında çalışmalar süratle devam ederken bugün bilim dünyasından yeni bir haber geldi. Nature Astronomy mecmuasında yayımlanan araştırmaya nazaran bilim insanları, Samanyolu Galaksisi’nin içindeki uydu galaksi Sagittarius hakkındaki gizeme bir açıklama buldu.
Yeni keşif, gökbilimcilerin uzun müddettir karanlık unsur hakkındaki destekledikleri bir teorinin aksine bir ispat sunan nitelikteydi. Pekala neydi bu teori? Bu keşif, bilim dünyasına ne anlatıyor? Gelin, ayrıntılara bakalım.
Önce gizemin ne olduğunu anlatalım:
Galaksimizin merkezi, üstteki görselde bulunan mor kısımlarla temsil edilen bir çift gama radyasyon kabarcığı ortaya çıkarıyor. Bu fenomen, on yıl evvel keşfedilmiş olsa da kökeni hala gizemini koruyordu. Bu radyasyon kabarcıklarına ‘Fermi kabarcıkları’ deniyordu.
Bu kabarcıkların Güney kısmındaki en parlak bölgelerinden biriyse ‘Fermi kozası’ olarak isimlendiriliyordu. Bu yapı, üstteki görselde yakınlaştırılmış olarak görülebiliyor. Kelam konusu yapının, bir vakitler galaksimizde yaşanan bir süpernova olayının sonucu olduğuna inanılıyordu.
İşte o yapı, aslında uydu galaksinin yaydığı radyasyonun bir sonucuydu:
Bilim insanları, GAIA ve Fermi uzay teleskoplarından elde edilen bilgileri inceleyerek üstte bahsettiğimiz yapının kaynağını tespit etmeyi başardı. Kelam Fermi kozasının kaynağının uydu galaksi Sagittarius’tan kaynaklandığı açıklandı.
Peki Sagittarius’un gama ışını radyasyonunun kaynağı ne?
Sagittarius, gaz ya da yıldıza yer vermediğinden galaksiden çıkan gama ışını radyasyonunun birkaç beklenen sebebi olduğu düşünülüyordu. Bu nedenlerden biri olduğuna inanılan milisaniye pulsarları, yeni keşifle en büyük açıklama olarak nitelendirilmeye başladı. Öte yandan bu delil, öteki teori olan radyasyonun karanlık husustan kaynaklandığı teorisine de karşıt düşen bir delil oldu.
Milisaniye pulsarı nedir?
Pulsarlar, içinde bulundukları gök yapılarının çekirdeği ve ‘kalbi’ olarak nitelendirilmekte ve kalp atışları üzere uzaya radyo dalgaları gönderen nötron yıldızlarıdır. Milisaniye pulsarları ise yaklaşık 1-10 milisaniye aralığında dönel dönemleri olan pulsarlara verilen isimdir. Bu pulsarların kökeni hakkında ne fazla kabul gören teori, çok süratli dönen ikili sayı sistemine yakın çift yıldızlardan gelen hususların toplanması aracılığıyla hızlanmış nötron yıldızları olmalarıdır.
