Genellikle küsuratlı ölçüler için kullanılan madeni paralar, üzerindeki baskıları, boyutları ve renkleriyle farklılık gösteriyor. Kağıt paraların tersine tarihi çok daha eskiye M.Ö 7. Yüzyıla dayanan madeni paralar, günümüzde bedellerini bir ölçü yitirmiş olsa da hala günlük hayatta faal olarak kullandığımız ödeme araçları ortasında yer alıyorlar. Pekala elinize aldığınız madeni paralarda yanlarının genellikle tırtıklı olduğunu hiç fark ettiniz mi?
Bugün sizlere madeni paraların kenarlarında neden tırtık olduğunu açıklayacağız. Aslında bu tırtıklı dizaynın günümüzde çok da fonksiyonel bir değeri yok, fakat biraz geçmişe indiğimizde tırtıklı yapının hayati olduğunu görüyoruz. Haydi gelin, madeni paraların kenarlarının tırtıklı olmasının sebebine yakından bakalım.
Madeni paraların kenarları neden tırtıklı yapıya sahiptir?
Hayatımıza daha kağıt paralar girmeden evvel piyasanın başkahramanları olan madeni paralar eski periyotlarda altın ve gümüş üzere pahalı madenler kullanılarak üretiliyordu. Böylesine bedelli madenlerin kullanılması elbette birtakım insanların başını çeliyordu. Zira bu paralar, maddi kıymetlerinin yanında madeni olarak da çok değerlilerdi. Bu sebeple paraların kenarları ufak ölçülerde kazılıyor ve bir yerde biriktiriliyorlardı. Daha sonrasında parayı birebir ünitesiyle kullanırken ceplerinde de altın ve gümüş tozları kalıyordu.
Bu dolandırıcılığın farkında olan pek çok tüccar da parayı tartıp ona nazaran alıyorlardı. Ayrıyeten piyasada bir kısmı deforme olmuş pek çok para vardı.
Tırtıklı para, dolandırıcılara karşı tahlil olarak üretildi.
Bir kısmını tırtıkladıkları paraları tüccarlara vermeye çalışan dolandırıcılara karşı tedbir almak isteyen devrin yetkilileri, çareyi paraların kenarını tırtıklı dizayna çevirmekte buldu. Kenarları tırtıklı olmayan paraların eksik olduğu anlaşılıyor ve kimse tarafından kabul edilmiyordu. Bu da paralardaki kıymetli madenlerin tırtıklanmasının önüne geçmişti. Kayıtlara nazaran 1500’lü yıllarda Avrupa’da kenarları tırtıklı madeni paralar dolaşmaya başlamıştı.
Madeni paralarda geçmişten gelen gelenek günümüze kadar geliyor.
Genellikle paraların kenarının tırtıklı olması çok uzun yıllar boyunca kullanılmaya devam etti. Günümüzde paraların içerisinde bedelli maden yok (maliyeti bedelinden daha yüksek olsa da) lakin buna karşın birçok paranın kenarında tırtık, yazı yahut öbür bir şey bulunuyor. Bunun sebebi ise üretim alışkanlığının devam etmesi.
Bugün sizlere madeni paraların etrafının neden tırtıklı olduğunu açıkladık. Bu üslup içeriklerin devamının gelmesini istiyorsanız bizlere yorumlar kısmında iletebilirsiniz.
Kaynaklar: Mental Floss, the Spure Crafts, World History Encyclopedia
