İklim krizi bugünün ve geleceğimizin tartışmasız gerçeği Dünya insan kaynaklı tetikleyiciler sebebiyle giderek daha sıcak bir yer haline geliyor Uzmanlara nazaran dünya genelinde ortalama sıcaklık 1 1 derece artmış durumda ve karbon emisyonları denetim altına alınmadıkça bu türlü de devam edecek
1 1 derece kulağa fazla yüksek bir artış üzere gelmeyebilir Lakin bu bir ortalama bedel ve aslında silivri escort tahmin ettiğinizden çok daha fazla tesiri var Dünya genelinde sayısı artan ve müddeti uzayan sıcak hava dalgaları beraberinde kuraklık dönemlerinde artışı orman yangınlarını kimi bölgelerde çok yağış ve selleri getiriyor
İnsanlar nitekim ‘sıcaktan ölüyor’
Markete çıkıp konuta gelene kadar tahammül etmekte zorlandığımız ve konuta gelip klimanın karşısına geçince ‘öldüm sıcaktan’ dediğimiz anlar aslında hiçbir şey Zira dünyanın dört bir yanında beşerler hakikaten sıcaktan ölüyor
Yüksek sıcaklık kaynaklı ölümlerin bu kadar artmasının sebebi daha sık ve uzun vadeli yaşanan sıcak hava dalgaları Sıcak hava dalgalarının bu kadar ağırlaşmasının nedenlerinden biri de ısı kubbesi isimli hava olayı Son günlerde bilhassa Avrupa ve Amerika’da yaşanan çok sıcaklar ve vefatlar sonrası ismini daha sık duyduğumuz bu kavram adeta yerin bakırköy escort üstünde ‘cehennemi’ yaratıyor
Peki nedir bu ısı kubbesi
Isı kubbesi en kolay tarifiyle basıncın yüksek olduğu bir bölgede sıcak havanın bu basıncın tesiriyle aşağı hakikat bastırılarak ağırlaşması diyebiliriz Yani yüksek basınç bir nevi ‘kubbe’ misyonu görerek sıcak havayı içeride hapsediyor hareketsiz ve yüksek nemli bir hava yaratıyor Tüm bunlar bir ortaya geldiğinde ise olağandan çok daha yüksek bir sıcaklık oluşuyor
Kimi uzmanlar durumu ‘bir tencere kapağının sıcak havayı hapsederek tencerenin içerisinde döngüye sokmasına’ benzetiyor Isı kubbelerinin oluşmasına neden olan şey araştırıldığındaysa gerisinde jet rüzgarları ve okyanuslarda yaşanan yüksek sıcaklık değişiklikleri olduğu görülüyor
Jet rüzgarları atmosferin üst kısımlarında batıdan doğuya gerçek hareket eden ve bunu yaparken kuzey güney istikametleri ortasında dalgalı bir akış sergileyen rüzgarlar olarak halkalı escort tanımlanıyor Bu rüzgarlar sıcak ve soğuk hava ortasındaki hudutları takip ederek hareket ediyor
Okyanuslarda yaşanan sıcaklık değişiklikleri ve ısınma ile jet rüzgarlarının gücünde ve tarafında yaşanan değişimler bir ortaya gelince sıcak hava dalgası bir yüksek basınç bölgesinde hapsoluyor ve üstte bahsettiğimiz ısı kubbesi oluşmuş oluyor
Bilim insanları yüksek hava sıcaklıklarının ve oluşan sıcaklık ve basınç farklılıklarının jet rüzgarlarının hareketlerini değiştirdiğini tabir ediyor Bu da geçtiği bölgede düşük basınç alanlarının oluşmasını sağlayan jet rüzgarlarının bu vazifesi yerine getirememesine sebep oluyor
Isı kubbeleri günlerce hatta haftalarca tesirini devam ettirebiliyor Mühlet uzadıkça döngü tekrarlanarak tesirini artırabiliyor Isı kubbesi tesiri aslında yeni gözlemlenen bir olay değil Hatta geçmiş yıllarda yaşanan ısı kubbesi tesiri periyotlarında yaşanan ölümlere göz atıldığında toplam şirinevler escort sayının on binlerce olduğunu söylemek mümkün Ancak artık çok daha sık yaşanıyor ve tesiri de çok daha güçlü
Her bir adımı birbirine bağlı daima tekrarlayan vahim bir döngü
Maalesef dünya genelinde iklim değişikliği kaynaklı sıcaklık değişimleri yaşanmaya devam ettikçe bu cinsten her bir adımı adeta birbirini besleyen zincirleme tabiat olayları daha sık görülecek
Okyanuslar ısınıyor Oluşan basınç ve sıcaklık değişimleri rüzgarların istikametlerini ve güçlerini etkiliyor Rüzgarların koruduğu basınç istikrarları bozuluyor Bu da daha çok ısınmaya ve ölümlere yol açıyor
Isı kubbesi nemli ve sakin hava sebebiyle adeta bir fırın tesiri yaratarak sıcaklık kaynaklı ölümlerin artmasına neden oluyor
Hava çok sıcak olduğunda bedenimiz ısıyı düşürmek için terler Ama havadaki nem oranı arttıkça bedenin ter ile ısı escort istanbul atması engellenir Yani bedenimiz soğuyamaz Isı kubbesi de yarattığı bu tesir sebebiyle bedenin soğuyamamasına ve sıcaklık sebebiyle bedende çeşitli tepkilerin oluşmasına neden olur
Yüksek nem oranı hissedilen sıcaklığı da artırdığından hava nemin azamî düzeyde olduğu ısı kubbesi bölgelerinde çok daha sıcak hissediliyor Tüm bu etmenler bir ortaya geldiğinde vefatla sonuçlanan rahatsızlıklar ortaya çıkıyor
Orman yangınları eriyen kablolar sıcaktan bozulan yollar
Isı kubbesinin insan üzerinde olduğu kadar etraf üzerinde de yıkıcı tesirleri var Amerika Kanada ve Avrupa ülkelerinde yaşanan ısı kubbesi tesiri orman yangınlarının sayısını katladı
Sıcaklıklar o kadar yükseldi ki kablolar araba modülleri trafik levhaları eridi asfaltlarda bozulmalar meydana geldi Tüm bu tesirlerin sebebi olan olaylar zincirinin gelecek yıllarda daha sık yaşanması bekleniyor Hatta o denli ki bilim insanları 50 derece üzere çok sıcakların gelecek yıllarda ‘serin’ bile kabul edilebileceğini söylüyor
Uzmanlar sıcaklardan korunmak için sistemli su tüketimine günün çok sıcak saatlerinde güneş altında kalmamaya itina göstermeye ve bulantı halsizlik baş dönmes i üzere belirtiler olması durumunda profesyonel dayanak almaya dikkat çekiyor
Kaynaklar ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi İngiliz Kraliyet Meteoroloji Topluluğu Scientific American BBC News
