Daha evvel birbirinden farklı kedi cinsleri hakkında bilgileri derleyip size sunmuştuk. Bu bağlamda hayli tombul görünen ancak konut kedisi olarak almak istemeyeceğiniz Pallas kedisine, buna ek olarak da alıştığımız kedilerden bile küçük olan paslı kediye bakmıştık.
Şimdiyse sahne ışıklarını çok daha yabanî bir çeşide çeviriyoruz. Bu bağlamda inceleyeceğimiz çeşidin ismi karakulak. Kelam konusu tıp vaşakla karıştırılıyor, hatta kimi yerlerde çöl vaşağı olarak biliniyor ancak vaşaklarla bir ilgisi bulunmuyor. Yakınlık gösterdiği tiplere, beslenme formlarına, yaşadığı yerlere ve cins hakkındaki öbür enteresan bilgilere birlikte bakalım.
Görünüşüyle başlayalım:
Vaşaklara kıyasla daha zayıf görünen karakulakların uzunluğu, yerden 40 ile 45 santimetre kadar üstte olabiliyor. Bunun yanında 20-25 santimetre uzunluğunda kuyruğa ve kuyruğu da dahil ettiğimizde gövde uzunlukları 80 santimetreden 120 santimetreye kadar uzanabiliyor. Kahverengi tüylere sahip olan karakulakların kısa tüyleri bulunuyor.
Leopar üzere büyük kedi cinslerinin tersine gövdede desen bulundurmayan bu tipler, tabir yerindeyse tüm gösterisi baş kısmına saklamış. Burada başın ortasından gözlere yanlışsız inen dikey çizgiler ve farklı üyelere nazaran farklı noktalar görebiliyoruz. Cinsin en değerli karakteristiği ise art kısmı siyah olan kulakları ve bu kulakların uçlarında duran tüyleri.
Ağrılıkları erkeklerde 19, dişilerde ise 16 kilograma kadar ulaşabiliyor. Pekala ne yiyor bunlar?
Karakulakların pek de yemek ayırt etmediğini söyleyebiliriz. Bu bağlamda kemirgenlerle, maymunlarla, ceylanlarla ve bu üzere çeşitli hayvanlarla beslendikleri bilinir. Lakin iç organları yemezler. Ek olarak kendilerinden görece büyük hayvanlara saldırmaktan da çekinmezler.
Nasıl ve ne vakit avlanıyor?
Vücuduna nazaran yükü fazla görünse de karakulaklar, 3 metre kadar yükseğe zıplama potansiyeline sahip. Bu zıplama yeteneğini de en yeterli halde gizlilik senaryolarında kullanabiliyorlar. Bu bağlamda gözlerine kestirdikleri ava fark ettirmeden yaklaşıyor, av artık zıplama menziline girdiğinde ise atılımını yaparak onu yakalıyor. Yükseğe zıplama yetenekleri sayesinde kuş da avlayabiliyorlar.
Çoğunlukla gece avlandıkları bilinse de gündüz vakti avlandıkları da görüldü. Yani birçok yabanî kedinin tersine gece ve gündüz ayrımını pek yapmıyorlar.
Peki bu tıp nerelerde yaşıyor?
Serval çeşidiyle yakınlık gösteren karakulaklar, akrabalarının bilakis sulak alanları ve ormanları tercih etmiyor. Onun yerine daha kuru olan ve kamuflajına katkı sağlayacak kadar bitki yoğunluğuna sahip alanlarda görülüyor.
Bu bağlamda Afrika’nın doğu, orta ve alt kısımlarında, bir de Orta Doğu’nun çeşitli bölgelerinde bulunuyorlar.
Soyları, 2021 yılında tehlike altında olarak biliniyordu:
Fakat şu an IUCN sitesine baktığımızda ‘asgari tasa altındaki türler’ kısmında olduğunu görüyoruz.
Çiftleşme süreçleri nasıl oluyor?
Normalde küme olarak değil, tek başına yaşayan bu cins, kendi bölgesini işaretlemek için bıraktığı izleri ve kokuları kullanıyor. Birebir koku, potansiyel eşlerin birbirini bulmasında da araç rolü oynuyor. Kulakların siyahlığının da tam bu noktada dişiyi etkilemeye yardımcı olduğu düşünülüyor.
Çiftleşmenin gerçekleşmesinin akabinde dişide 70 ile 80 gün ortasında bir gebelik süreci var. Bunun akabinde genelde 2 adet olsa 1 ile 4 adet ortasında yavru dünyaya geliyor. Bu yavrular birinci günlerde ufak ufak gözlerini açabilseler de büsbütün açmaları için ortalama 1 haftanın geçmesi gerekiyor.
Bu süreçte baba ortadan kayboldu bile:
Anne, tek başına yavruları bir oyukta besliyor. 10 haftalık olduklarında sütten kesiliyorlar ve 1 yaşına girdiklerinde yetişkin olup bağımsız kalıyorlar. 12 ay ile 16 aylık bir mühlet gerisinde, yani yetişkinlikle birlikte üreme yetileri de gelişmiş oluyor.
Evcil hayvan (!) olabildiklerini de biliyor muydunuz?
()
- Oyun istiyor oyun…
Bu başlığa güvenip de konutunuza bir karakulak almaya kalkmayın. Evcilleştirseniz bile avcı içgüdüleri sayesinde meskende terminatör gibi dolaşacaktır. Bunun yanında avları konusunda fırsat kovaladıklarından ne vakit ne yapacaklarını kestirmek pek mümkün değil. Bilhassa de bir mühlet aç kalırsa yahut meskende kuş üzere farklı bir evcil hayvan varsa “vay hâlinize” diyelim.
Yine de konut hâline nasıl olduğunu görmek ismine Pumba isimli karakulağın Instagram hesabını takip edebilirsiniz.
Yabancı kaynaklardaki isme Türkçe versiyonunun ilham olduğunu biliyor muydunuz?
Karakulaklar yabancı kaynaklarda caracal olarak geçiyor. Bu isim de birinci olarak Georges Buffon’un 1761’de cinsten bu halde bahsetmesiyle ortaya çıktı. Bu ismin seçilme sebebi de kendi açıklamasına nazaran cinsin Türkçede siyah kulaklı kedi anlamına gelen karakulak ismiyle anılıyor olması. Bunun yanında kelam konusu açıklamada farklı lisanlara de atıf yapılmıştı.
Bonus: Bir karakulak yavrusu acıktığında sizce nasıl bir ses çıkarıyordur?
Tür hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: Animalogic, IUCN, San Diego Zoo, National Geographic
