Satrancı Kim Buldu? Satrancın Kısa Tarihi

Mısır piramitleri birçok bahiste gizem taşımasının yanı sıra satranç oyunu için de gizem taşımaktadır Yapılan Escort Keçiören arkeolojik çalışmalardan gelen bulgulara nazaran yaklaşık 4000 yıl evvel duvarlardaki kabartmalarda hükümdarların satranç gibisi bir oyun oynadığına rastlanmıştır

Satranç hakkında birinci yazılı evraklar ise M S 3 4 yüzyılda yaşamış Keçiören Escort olan Hint Hükümdarı II Chandragupta vaktine götürmektedir bizi Oyunun ismine da Çaturanga denmiştir Daha sonra oradan İran a İran dan Araplara Endülüslülerden de İspanya üzerinden tüm Avrupa ya taşındığı söylenmektedir Keçiören Escort Bayan

Satrancın kökenine bakalım İran da satranç Pers hükümdarlarının zekasını ölçmek için kullanılmış

İran da satranç aslında Pers hükümdarlarının zekasını ve analitik kanısını ölçmek için kullanılmış Fakat Münihli tarihçi Renate Syed satrancın Hindistan da keşfedildiğine eminim diyor Ona nazaran bu bir oyundan öte savaş taktiğiymiş Mesela köylü piyadeler önden sürülürken zırhlı filler taarruz için hazır bulunurmuş Okçular savaş otomobilleriyle düşmanın üstüne yürürken süvariler de düşmanı kıstırıp savaşı kazanmayı planlıyormuş

Hint alımların ise savaşlarının başarılı olması için teoriye muhtaçlıkları vardı ve satranç bunun için harika bir tahlildi Belki kim neden uğraşsın bu kadar diyebilirsiniz Ama Hint kültürüne baktığımızda fotoğrafın yerini çok rahat görebiliriz savaş sahnelerinin halılara işlenmesi üzere Savaşı halıya işleyen bir toplumun savaş kazanmak için bu türlü bir şeyle uğraşması çok da olağandışı durmuyor Syed ayrıyeten hükümdarın yanında yer alanların en saygın ailelerden gelen vezirler olduğunu da belirtmiş

Satrancın kökeni kakkında farklı yaklaşımlar da var

Kesin bir data olmasa da satrancın kökeni hakkında birçok varsayım var Bunlardan bir oburu de satrancı Brahman ın bulduğu ve Şah a armağan ettiğidir Şah da ona Benden ne istersen iste demiş Brahman satranç karelerinin her birine bir evvelkinin iki katı buğday koymasını istemiş ancak oynanmaya başlayınca Brahman ın istediği buğday ölçüsü imkansıza yakın olmuş Şah da Brahman ı tebrik etmiş ve ne kadar güçlü olduğunu söylemiş

Bir öbür varsayım da satrancı Truva kuşatmasında Palamedes in bulduğunu söylüyor Lakin ne Yunanlardan ne de diğerinden bu bahse dair bir onay gelmemiş Son olarak bahsedebileceğimiz bir ülke daha var O da Çin Efsaneye nazaran kumandan Han Xin bir savaş için bu oyunu icat etmiş Satrancın her efsaneye ya da inanışa nazaran kökleri savaşa savaşın teorik ve pratikliğine dayanıyor Yıllar boyunca unutulmuş ve fakat M S 7 yüzyılda tekrar gün yüzüne çıkıp hatırlanmış O vakitler ismine da XiangQi denmiş yani Fil Oyunu Bir sürü varsayım olsa da satrancın nereden geldiği kesin olarak hiçbir vakit bilinemeyecek üzere gözüküyor

Satranç taşları Türk medeniyetlerinden de esintiler taşıyor

Satranç taşına benzeyen birinci taş çeşitlerinin Kuşhan Devleti nin başşehri olan Dervazintepe de M S 100 bulunduğu söylenilmektedir Oradan da Hint topraklarına geçmiştir Taşların biçim ve formuna bakılınca Türk medeniyetlerinde büyük yeri olan kimi şeyler görülmüş O vakitlerin Türk medeniyetini düşünürsek at çadır balbal kümbet üzere şeyler akla geliyor XI yüzyılda da fildişinden yapılmış bir satranç ekibi bulunmuş ve Selçuklu Satranç Ekibi denmiş

Geçmişten günümüze satrancın seyahati

Geçmişte satranç oynayıp da kazanmak bir oldukça zormuş Mesela vezir yalnızca tek kare ilerleyebiliyormuş ya da fil at üzere yalnızca bir kare atlayarak gidebiliyormuş ve uzaklara gidebilen yalnızca kale imiş Bunun üzere kısıtlamalar oyunu bayağı bir zorlaştırmış Günümüzde ise piyonlar karşı tarafa ulaşınca seçeceğiniz diğer bir taşa dönüşebiliyor ya da piyonla iki kare atlama rok yapma üzere atılımlar eklenmiş Bunlarla bir arada oyunu oynamak hızlanmış Günümüzde Milletlerarası Satranç Federasyonu FIDE en çok üyesi olan federasyonlardan biri haline gelmiştir Tahminen yıllar içerisinde öteki kurallar eklenip çıkarılır ve oyunun gidişatı değişir kim bilir

Romantik periyottan dijital periyoda geçiş

1880 lerde artık yavaş yavaş günümüz satranç halini almaya başlamış Bu vakitlere da Romantik Periyot Satrancı deniyormuş Vaktine damga vuran isimden bahsetmek gerekirse şayet Adolf Anderssen bir vezir ve iki kalesinden vazgeçmiş lakin yeniden de rakibini yenerek Ölümsüz Oyun unvanını almış Vakit içerisinde satranca Soğuk Savaş periyoduna de rastlanmış

Sovyetler Birliği bu oyunda güzel olmak için bayağı bir efor harcayıp üstün galibiyetler alsa da karşılarına kuvvetli bir rakip çıkmış Bu rakibin insan olmaması herkesi şaşırtmış Evet hakikat okudunuz Bir bilgisayar insan beyninin ötesine geçerek oyunu kazanmış Deep Blue isimli bu bilgisayar sistemi 1997 de Gary Kasparov u yenmiş ve tarihe geçmiştir Şu anki bilgisayar sistemleri insanları yenebilecek kapasitede ama onları da tekrar insan beyninin yaptığını düşünürsek şayet tahminen sonsuza kadar şah mat olmaktan kurtuluruz

Tarihte unutulmazlar ve değerli satranç ustaları

Usta oyuncu olarak en eskilerin başında Joseph Henry Blackburne 1841 1924 geliyor Kara Vefat lakabıyla bahsedilen Joseph hiç beklenmedik fedakarlıklar yaparak kendine mahsus bir tarz geliştirmiş ve satranç dünyasında kendinden çokça bahsettiriyor Bir sonraki altın ismimiz Anatoly Karpov 1951 Hala hayatta olan Karpov 1975 1985 yılları ortasında kendinden çokça bahsettirmiş bir isim Blacburne kadar agresif oynamaması oyununu kimi insanların sıkıcı bulmasına sebep olmuş Ama ansızın atağı ve defansif oyun formuyla yeniden de tarihteki yerini almayı başarmış

Efsaneler köşesinin mihenk taşı Kasparov Jenerasyonu

Ardından Garry Kasparov geliyor Az evvel de bahsettiğimiz üzere yapay zekaya karşı oyunuyla kendinden bir epey bahsettiriyor 1985 ten 2000 e kadar dünya şampiyonluğunu elinde tutan Kasparov artık emekli olsa da vakit zaman şov maçlarında oynuyor Sırada Amerika dan bir isim Bobby Fischer 1943 2008 Sadece 3 sene boyunca dünya şampiyonluğunu elinde bulundursa da yapay zekaya nazaran en mantıklı atılımları yapan isimlerden biriydi Ayrıyeten Amerika nın çıkardığı tek dünya şampiyonudur Oyun tipiyle birçok şahsa ilham olmayı başarmıştır En son sırayı günümüzün en efsane bireyine ayırdık Magnus Carlsen Norveçli Carlsen oynadığı süratli oyunlarla kendinden bahsettirmekle kalmayıp satranç oyuncularının puanını gösteren FIDE ELO da 2882 ye ulaşarak rekor kırmıştır