Kalabalık olan kentlerde trafik adeta kanayan bir yara. Uzun yıllardır gayret ettiğimiz bu soruna karşı da hem şirketler hem de bireyler daima tahlil bulmaya çalışıyor. Bu bağlamda biri ortaya bir şey attığında sorunu çözemese de oburlarının yoluna ışık tutmuş oluyor. Prototip evresinden ileriye gidemeyen araçları buna örnek gösterebiliriz.
Fakat son yıllarda trafik meselesinin hem ülkemizde hem de öteki ülkelerde yaygın olarak kullanılan scooter’lar sayesinde bir nebze hafiflediğini gördük. Daha da değerlisi, bireyler daha ucuz maliyetle kent içi seyahat etmenin yolunu bulmuş oldu. Pekala ulaşımı sağlayan scooter’ların yeni olmadığını, yüz yıldan uzun bir tarihinin olduğunu biliyor muydunuz?
1800’lü yılların sonlarına gidiyoruz:
Bildiğimiz biçimde görünen birinci scooter, 1915 yılında karşımıza çıktı. Ama olaya 1800’lerin sonlarından giriyoruz zira bu vakitlerde beşerler, bisiklet üzere ulaşım araçlarını nasıl geliştirebilecekleri üzerine yeni fikirler üretiyordu. Selenin alt kısmına, motorla ilişkisi olan bir dişli ekleyip onu da art tekere bağlamak bu fikirlerden biriydi.
Bunun yanında art tekerin merkez kısmına motor yerleştirme fikri de bulunuyordu. Bu üzere sayısız fikirler, insanların ulaşım araçlarını nasıl daha verimli kullanabileceği konusuna ışık tuttu. Hatta kent bisikleti olarak bildiğimiz, kadro kısmı eğik modelin fikri de bu periyotlarda ortaya çıktı.
Scooter’lardan devam edelim:
Bisikletlerden pedalı kaldırıp motor ekleme fikri, scooter’ların önünü açan ataklardan biri oldu. 1915 yılına kadar bu bağlamda birbirinden farklı modeller görüldü lakin bu tarihe gelindiğinde efsanevi Autoped modeli ortaya çıktı. Arthur Hogu Cecil Gibson tarafından patenti alınan bu scooter’la birlikte halk, ayakta seyahat etme durumuyla tanıştı.
Scooter’ın atası olarak niteleyebileceğimiz icadıyla birlikte Gibson:
Bu modelin üretimi 1916’dan 1921’e kadar devam etti:
1915’te patenti alınan aygıtın üretimi bir yıl sonra başladı ve günümüzde de olduğu üzere yetkililer düzenleme yapamadan büyük kullanıcı kitlesini çekti. Bu kitlenin içinde hem postacılar hem emniyet güçleri hem de ferdî kullanıcılar bulunuyordu. Hatta çete üyelerinin bile, dar yollara girerek polis araçlarından kaçmak için bunları kullandığı biliniyor.
Peki madem bu kadar ağır ilgi gördü, neden üretimi 1921’den sonra devam etmedi?
- Aktivist Lady Florence Norman (1916)
Söylediğimiz üzere yetkililerin bu araçlara gelecek düzenlemelere karar verememesi birtakım karışıklıklara sebep oluyordu. Bilhassa de trafiğin bile sisteme sokulmadığı bu vakitlerde motorlu scooter’larla gezmek başka yayaların canını tehlikeye atabiliyordu. Bu bağlamda üzücü kazalar da yaşandı. Bu sebeple de scooter, gazetelerde daima kendini kötüleyen başlıklarda yer buldu.
Bunun yanında motorlu bisikletler yollar için daha uygun olduğundan ve oturma imkânı sunduğundan daha rahat bir seçenekti ve insanları daha çok cezbediyordu. Bu alanda daha çok gelişme görülünce de scooter’lar rekabette geride kaldı ve Autoped satışları durduruldu.
Özellikle de Birinci Dünya Savaşı vaktinde düşük yakıt tüketimiyle göklerden gönderilmiş üzere duruyordu. Biraz da özelliklerine bakalım:
Büyük boyutta olan bu scooter’ın ön tekerine yerleştirilmiş olan, hava soğutmalı 155cc bir motoru bulunuyordu. 1,5 beygir kadar güç üretebilen motor saatte 24 kilometre sürate kadar ulaşabiliyordu. Aracı durdurmak için gidonu kendinize çekmeniz, debriyaja geçmek için de ileri itmeniz gerekiyordu. Tekerlerde çelik disk frenler bulunuyordu. Günümüzden alıştığımız üzere gaz, gidonun sağ tarafındaydı.
Ayrıca günümüzde olduğu üzere katlanabiliyordu. Ancak ağır olduğundan çok da kolaylık sağlamıyordu. O vakitler için bu, tekrar de iyi ve işlevsel bir özellikti elbette
Kırmızı tekerlekleri ise The Empire Rubber & Tire şirketi özel olarak üretiyordu. Elbette bunlar tekrar araçlarda olduğu üzere kauçuktu ama Autoped yeni olduğundan ve ümit verdiğinden çok sayıda şirket buna dahil olmak istemişti.
Araç hakkında 2 tane Enteresan bilgi:
- Şirket, 1918 yılında Everady ile anlaşmış ve scooter’lara batarya entegre etmiş. Bu bağlamda çok küçük vakit aralığında elektrikli versiyonu da yapılmış. Ama elektrikli modelin fotoğrafını bulamadık.
- Autoped, kasıtlı olup olmadığı bilinmemekle birlikte periyodun kadınlarının bağımsızlık hareketinde sembol oldu.
Aşağıda Autoped’i kullanıldığı sırada görebilirsiniz:
Scooter hakkındaki niyetlerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynak: Autoped Patenti, Cyber Motorcycle, Horizon Micro Mobility, The Online Bicycle Museum, Electric Scooter Guide, Medium
