Haberlerde toplumsal medyada ve farklı mecralarda tartışılan kutup bahislerde bilimsel makalelere dayandırılan argümanlar olduğunu görmüşsünüzdür en iyi casino siteleri Örnek olarak yıllardır internet gündeminden düşmeyen kahve zararlı mıdır?konusunu gösterebiliriz
Bu husus hakkında kimi bireylere gittiğinizde size kahvenin faydalı olduğunu ve bilimsel makalelere göz attıktan sonra buna karar verdiklerini söylerler Öte casino siteleri yandan kimi bireyler ise yeniden bilimsel makaleleri göstererek kahvenin zararlı olduğunu savunur Pekala bilime dayandırılan bu iki argümanı nasıl kıymetlendirebiliriz
Cherry picking yanılgısı tam olarak bu
Yine örneğimiz üzerinden devam canlı casino siteleri edelim Kahveyi seven şahıslar bilimsel makalelerde kahvenin yaralı olduğu kısımları kaynak gösterebilir ya da yalnızca faydalı olduğunu söyleyen araştırmalara bakabilir Bu bağlamda aksini söyleyen ancak birebir oranda sağlam olan bilgileri güvenilir casino siteleri görmezden gelirler yani cherry picking yanılgısına düşerler
Aynı biçimde kahvenin ziyanlı olduğunu savunmak isteyenler Kahvenin zararları halinde bir arama yapıp bulguları kaynak olarak sunabilir Bu da birebir oranda cherry picking olur Sizin bunlardan hangisine inanıp inanmayacağınız ise bulguların sunulduğu platforma ya da sunan şahsa olan güveninize neye inanmaya yatkın olduğunuza ve en değerlisi objektifliğinize göre değişir
Kahve çok kolay bir örnek biz bunu siyasette reklam kesiminde ve hatta sıhhat bölümünde bile görebiliyoruz
Her 10 dişçiden 9 u bizim diş macunumuzu öneriyor gibi reklamları hatırlarsınız Bu reklamlarda genelde dişçilerin neden bu macuna onay verdiğini ya da neden o 1 kişinin onay vermediğini pek görmeyiz Yalnızca dişçilerden onaylı olması belirtilir ki bu da pek şuurlu olmayan ve diş macununa muhtaçlığı olan alıcının o eseri tercih etmesi için kafidir
Kaç tane diş tabibinin o macunu test ettiğini ve nasıl test ettiğini bilmeyiz Onlara üretim evresinde hazırlanan özel bir kısmın mı iletildiğini yoksa marketten aldığımız halde mi onlara verildiğini bilmeyiz .
Bu elbette onlara güvenmeyin demek değil Diş hekimleri elbette diş macunlarının fonksiyonelliğini başka kümelerden daha yeterli test edecek kapasitede Burada cherry picking e neden olan asıl nokta 9 diş hekiminin fikrine karşılık 1 tabibin fikrine yer verilmemesi yani taraflı davranılması Reklam bölümünde eseri aşağı çekecek bir fikre yer verilmemesine şaşırmamak lazım doğal
Siyasette de bu durumu görürüz Bilhassa de tüm ülkeyi etkileyecek yeni kararlar alınacağı vakit
Bu noktada politikler fikirlerini belirtirken öteki ülkeleri örnek gösterir ve onlar üzerinden kendi fikirlerini desteklerler Elbette burada siyasete girmeyeceğiz ama tüm dünyada bunun kelam konusu olduğunu belirtelim Eğitim düzeyi iktisat ve başka alanlarda yıllardır aşağı hakikat giden bir grafiğe sahip olan ülkelerde en ufak bir gelişme gerçekleştiğinde her şey mükemmelmişcesine X dalında 3 lük büyüme gibi sözlerle paylaşılır
Fakat yıllardır devam eden devasa gerileme arka planda bırakılır Bu da cherry picking için sağlam bir örnektir Yani cherry picking i kişinin argümanını ya da inanmak istediği durumu destekleyen delilleri değerlendirirken bunlara zıt gelen karşı argümanlara göz yumması biçiminde tanımlayabiliriz
Cherry Picking in direkt ve dolaylı olmak üzere iki tipi var
Buraya kadar anlattığımız kısım direkt olandı Dolaylı olanda ise insan tabiatı devreye giriyor Bizler fikirlerimizin yanlışsız olduğuna inanmak ister bu sebeple de ister istemez taraflı davranmaya meyilli oluruz Bu sebeple yeni edineceğimiz bilgilerde fark etmeden seçici olabilir taraflı olarak seçtiğimiz bu bilgileri de diğerleriyle paylaşarak cherry picking e dahil olabiliriz
Dolaylı yoldan bu duruma dahil olmaya bir öteki sebep olarak da üşengeçliği gösterebiliriz Örneğin az evvel verdiğimiz siyaset örneğindeki yüzde 3 lük büyümeyi herkesin gördüğünü bilirsiniz Ama kaç kişi perde gerisindeki gerilemeyi görüp başkalarıyla paylaşır Burada bir üşengeçlik kelam konusu olur ve bilgi yığınına dalmak yerine önümüze sunulan bilgi kırıntısıyla yetiniriz
Herkes bu türlü yaptığında ise olacakları iddia etmek güç değil Gerileme gittikçe büyür ve beşerler bunu bir mühlet sonra normal karşılamaya başlar Bu da siyasete ek olarak reklam moda sıhhat yahut hangi alan tarafından uygulanıyorsa o alanın eline çıkarları uğruna kullanabileceği büyük bir güç verir
Peki biz cherry picking e karşı ne yapabiliriz
Her şeyin öncesinde hem kendinize hem de karşı tarafa karşı objektif olmanız gerekiyor Karşı tarafın size objektif olması için de ben doğruyum algısını geride bırakıp somut ispatlar sunmanız gerekiyor İki taraf da objektif olduğunda aslında yanlışsız kendi kendini ortaya çıkaracaktır
Fakat karşınızda birisi olmadığında bir kuruluşun ya da bir kümenin akla pek yatmayan ya da kuşkulu fikirleriyle karşı karşıya kaldıysanız tek başınıza sunacağınız karşı argümanlar pek karşılık bulmayabilir Bu türlü durumlarda ise delillerinizi kitle bağlantı araçlarından bilhassa toplumsal medyadan paylaşabilir öbür insanların bu durumu görerek objektif yanıta ulaşmasını sağlayabilirsiniz
Son olarak aldatıcı haber içeriklerine karşı neler yapabileceğinizi ayrıntılıca anlattığımız bir içeriğimiz bulunuyor O içeriğimize de göz atarak dijital içerik tüketimindeki objektifliğinize sağlama yapabilirsiniz .
Son olarak cherry picking in içindeki objektifliği pesimistlikle karıştırmayın
Depreme hazırlıksız yakalanan bir kentte az sayıda bina ayakta kaldıysa X metodumuz bunları ayakta tuttu gibi açıklamalar yapılabilir Bu noktada yıkılan binaları da görmek asıl normal olandır Bu sebeple durumları yahut açıklamaları değerlendirirken çok optimist yahut çok karamsar olmaktan kaçınmanızı tavsiye ediyoruz
Cherry picking hakkındaki niyetlerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz
Kaynaklar 1 2 3
