Vücudumuzdaki ikinci beyin olarak nitelendirilen bağırsak, siz farkında olmasanız da sıhhat durumunuzun en değerli belirleyicilerindendir. Beyinden sonra en fazla hudut hücresine sahip olan bu organın, günlük hayatımızı etkileyen depresyon, gerilim üzere ruhsal sıhhatimiz üzerinde de epeyce etkili olduğu tıbbi araştırmalar ile kanıtlanmıştır.
Peki bu kıymetli organımız düğümlenerek fonksiyonsuz hale geldiğinde ne olur? Halk ortasında bağırsak düğümlenmesi yahut bağırsak tıkanması olarak kullanılan bu tabir tıp literatüründe volvulus hastalığı olarak geçer. Gelin bağırsak düğümlenmesi nedir, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl olur üzere merak edilen soruları tüm ayrıntılarıyla yanıtlayalım.
Bağırsak düğümlenmesi (Volvulus) nedir, neden olur?
Öncelikle, bağırsak düğümlenmesi (Volvulus) nedir?
Bağırsak düğümlenmesi olduğunda bağırsakların bir kısmı kendi etrafında döner ve hem beslenmeyi hem de bağırsak içerisindeki iletimi engelleyerek bağırsak tıkanması oluşturur. Bu durum birdenbire ortaya çıkabileceği üzere yavaş yavaş da olabilir. Hastalığın ilerlemesi ve acil müdahale edilmemesi durumunda nekroz ismi verilen geri dönüşü olmayan doku kaybına yol açarak hayati bir risk taşıyabilir. Bağırsak düğümlenmesi bilhassa yeni doğan yaş grubunda daha sık görülen bir rahatsızlıktır.
Her 6.000 doğumun 1’inde görülen bu durum, bebek anne karnındayken oluşan bir komplikasyondur. Yeni doğan bebeklerde ve küçük çocuklarda ekseriyetle ince bağırsak tıkanıklığı halinde meydana gelirken yetişkinlerde sigmoid volvulus ismi verilen kalın bağırsak düğümlenmesi halinde olur. Yetişkinlerde erkeklerin bayanlara oranla bu hastalığa daha yatkın olduğu belirlenmiştir. Bu rahatsızlığın ekseriyetle ileri yaşlı kişilerde görülme sıklığı fazladır. Bilhassa 50 yaş üzerindeki bireyler ile gün içinde çok fazla hareket etme imkanı bulamayan bireylerde bu rahatsızlığın görülme mümkünlüğünün daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Peki bağırsak düğümlenmesi neden olur?
- Bağırsakların olağandan fazla büyümesi,
- Hirschsprung hastalığı üzere rahatsızlıklar,
- Kolonun birtakım geçiş kısımlarının olması gerekenden dar olması,
- Geçirilmiş cerrahi operasyon, yaralanmalar yahut enfeksiyonlar nedeniyle meydana gelen abdominal adezyonlar (karın içi yapışıklıklar)
- Kronik (uzun süreli) kabızlık,
- Gebelik,
- Karın duvarına bağlı olmayan bağırsak,
- Sindirimin süratli gerçekleşmesi için kullanılan müshil, kabızlık giderici ilaçlar ve lifli besinler da bu rahatsızlığa sebep olabilir.
Bağırsak düğümlenmesine neden olan asıl öge şimdi tam olarak ortaya çıkarılamamıştır. Çeşitli hastalıklar ve anatomik nedenler, bağırsak tıkanıklığı sebepleri ortasında yer alır.
Bağırsak düğümlenmesi ölümcül müdür?
Volvulus olan bağırsağın komplikasyon geliştirmesini engellemek için acil olarak tedavi edilmesi gereklidir. En çabuk biçimde tedavi gerçekleştirilmezse hayati risk taşır. Bu durumda kanda meydana gelen sepsis ismi verilen enfeksiyona, sekonder peritonit olarak isimlendirilen mide enfeksiyonuna yahut ince bağırsak eksikliğinden kaynaklanan kısa bağırsak sendromuna yol açabilir.
Erken teşhis ve müdahale ile birlikte önemli komplikasyon gelişme ihtimali büyük ölçüde azaltılmış olur. Bundan ötürü kendinizde yahut etrafınızda bu rahatsızlığı gösteren bulgu ve belirtileri gözlemlemeniz halinde, olabildiğince süratli bir halde yetkili sıhhat kuruluşlarına ulaşarak bu alanda misyon yapan doktorlara başvurmanız tavsiye edilir.
Peki bağırsak düğümlenmesi olduğumu nasıl anlarım?
- Kanlı dışkılama,
- Karın bölgesinde ağrı ve hassasiyet,
- Yeşil safralı kusma,
- Bulantı,
- Karın bölgesinde gerginlik,
- Kabızlık,
- Gaz çıkaramama,
- Karında şişkinlik,
- Dışkılayamama,
- Hızlı kalp atışı ile birlikte süratli nefes alıp verme.
Bağırsak düğümlenmesi belirtileri ağır bir halde ve ani olarak başlayabilir. Bu durumda bireyler direkt olarak hastanelerin acil servislerine başvurmalıdırlar.
Bebeklerde ve çocuklarda bağırsak düğümlenmesi
Bebeklerde ince bağırsak düğümlenmesi ekseriyetle anne karnındayken bağırsakların gelişim biçiminden kaynaklanır. Bebek şimdi doğmamışken düz bir tüp formunda oluşmaya başlayan ve vakit içinde kıvrılan bağırsak, bazen farklı yerleşerek düğümlenme olmasına yahut bükülmeye yol açar. Her 6.000 doğumun 1’inde görülen bu durum, malrotasyon olarak isimlendirilir.
Böyle bir durumda bebekler dizlerini karınlarına çekerek yüksek sesle ve durmaksızın ağlarlar. Yüksek ateş de bu semptomlara eşlik eder. Bu süreçte ebeveynlerin hayli dikkatli davranmaları kıymetlidir. Çoklukla bebek ve çocuklarda rastlanılan ince bağırsak tıkanmaları hayati risk ögesi olan bir boyuta ulaşabilir. Geç kalmadan bir doktora başvurmaları elzemdir. Bu belirtilerin yanı sıra aşağıda yer alan belirtiler de olabilir:
- İshal,
- Kalp ritminin hızlanması,
- Emme zahmeti,
- Letarjiye bağlı olarak görülen uyku hali,
- Ağlama atakları,
- Hızlı nefes alıp verme.
Bağırsak düğümlenmesi teşhisi nasıl konulur?
Bağırsağın düğümlenmesinden ötürü oluşan karın şişliği, gastroenterolog tarafından yapılan fizikî muayene ile saptanabilir. Buna ek olarak teşhisin konması ve hastalığın şiddetinin saptanması için birtakım radyolojik görüntülemelerin de yaptırılması istenebilir. Yapılan bu testler sonucunda bağırsağın olağan durumu kıymetlendirilerek yapılacak tedavi hakkında bir sonuca ulaşılır. Bilgisayarlı karın tomografisi kullanılarak, düğümlenen bağırsak kısmının görülebilmesinin yanı sıra bağırsak düğümlenmesinin ölçüsü da belirlenebilir. Ayrıyeten bilgisayarlı tomografi tetkikiyle bağırsakta delik olup olmadığı hakkında ayrıntılı bilgi alınabilir. Kolonoskopi de direkt göz yoluyla kalın bağırsağın içini kaplayan örtü katmanının araştırılmasını sağlayan bir sistemdir.
Özel kolonoskopi cihazı ile incelenerek kalın bağırsak içinde düğümlenmeye neden olan rahatsızlığın kesin tanısı konulur. Halk ortasında batın röntgeni filmi olarak bilinen bu formülde, karın bölgesinin kıymetlendirilmesi için leğen kemiği ile diyafram ortasında kalan kısmın sinemasının çekilmesidir. Ağızdan alınan baryum (mide ve bağırsak görüntülemeleri için kullanılan bir çeşit kimyasal madde) yoluyla çekilen sinemada ince ve kalın bağırsaklardaki tıkanmalar, anormallikler ve öbür meseleler incelenebilmektedir. Lavman olarak rektumdan verilen baryum (mide ve bağırsak görüntülemeleri için kullanılan bir tıp kimyasal madde) yoluyla çekilen bağırsak filminde bağırsaklardaki tıkanmalar, anormallikler ve öbür meseleyle daha ayrıntılı görünmektedir.
Bağırsak düğümlenmesi tedavisi nasıl olur?
Volvulus acil müdahale gerektiren bir durumdur ve ekseriyetle cerrahi olarak müdahale edilir. Ancak birtakım durumlarda cerrahi operasyona muhtaçlık duyulmayabilir. Sigmoid kolonda meydana gelen düğümlenmelerde sigmoidoskopi olarak isimlendirilen süreç tercih edilebilir.
Kalın bağırsağın alt kısımlarına ilerletilen tüpten hava verilerek katlanmış bağırsağın düzelmesi sağlanır. Bu formda düzeltilen düğümlenmelerin tekrar etmesinden ötürü, kalıcı cerrahi tedavi uygulanması daha yaygındır.
Peki bağırsak düğümlenmesi ameliyatı tehlikeli mi?
Bağırsak tıkanıklığı ameliyatı kapsamında uygulanabilecek farklı cerrahi süreçler vardır. Örneğin kolektomi operasyonu, bağırsağın bir kısmının yahut hepsinin çıkarılmasını belirten ameliyatlardır. Bağırsak düğümlenmesinin alt segmentlerde ise ziyan gören bağırsak kısmı ameliyat ile çıkarılır. Akabinde sağlıklı bağırsak segmentleri birbirine bağlanır. Bu ameliyat sonrasında düğümlenmenin tekrar yaşanması epey düşük bir olasılıktır. Düğümlenmeyi düzeltmek için çoğunlukla karın duvarının orta hattından yapılan kesiden içeri girilir ve tıkanık bölgenin düzeltilmesi sağlanır. Düğümlenen kısma müdahale sonucu bölgedeki kan akışı yine sağlanmış olur. Şayet ilgili bağırsak segmentine kan akışı uzun müddettir gerçekleşmemiş ve bağırsağın bu kısmı canlı dokusunu kaybetmiş ise etkilenen bağırsak kısmının çıkarılması gerekir.
Bazı hastalarda çıkarılan bağırsak segmentinin büyüklüğünden dolayı geride kalan sağlıklı bağırsak uçlarının birbirine bağlanması mümkün olmayabilir. Bu üzere durumlarda kolostomi ameliyatı ile karın bölgesine delikler açılarak bağırsağın akışı bedenin dışına olacak halde gerçekleştirilir. Akabinde bu açıklığa kolostomi poşeti bağlanarak sindirim artıklarının kolostomi torbasında birikmesi sağlanır. Tedavinin olumlu bir halde sonuçlanması, genel manada hastalığın ne kadar ilerlediğine ve operasyonun ne kadar erken yapıldığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Erken teşhis konulamayan yahut müdahale kademesi geciken bağırsak düğümlenmeleri, tüm bedeni etkileyen enfeksiyonlara ve sepsis üzere önemli komplikasyonlara yol açabilir.
Bu içeriğimizde halk ortasında ‘Bağırsak Düğümlenmesi’ olarak bilinen hastalık Volvulus’u anlattık. Anlattıklarımız sırf bilgilendirme hedeflidir. En hakikat ve size özel bilgiyi hekiminize danışarak alabilirsiniz.
